Polacy przebywający i pracujący na terenie Norwegii mają możliwość skorzystania z różnych form pomocy oferowanych przez państwo. Wśród licznych możliwości wsparcia są zasiłki dla bezrobotnych w Norwegii i te, wspierające osoby pracujące. Do najczęściej pobieranych przez Polaków świadczeń należą zasiłek rodzinny i opiekuńczy. W Norwegii funkcjonują zasiłki związane z narodzinami dzieci, zasiłki wypłacane w sytuacji choroby czy konieczności rehabilitacji i inne. Warunki uzyskania pomocy na ogół nie są skomplikowane, a wiele formalności można dopełnić zdalnie.
Zasiłek dla bezrobotnych – dagpenger under arbeidsløshet
Zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii służy wyrównaniu zarobków w wyniku utraconej pracy, umożliwiając spokojne poszukiwanie nowego zajęcia. Szczególnym rodzajem zasiłku jest tzw. permitting, który pozwala na utrzymanie dotychczasowej pracy bez obciążania kosztami pracodawcy. Przysługuje wszystkim zatrudnionym na terenie Norwegii oraz osobom pracującym tymczasowo. Jednostką odpowiedzialną za analizę podań i przyznawanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych jest Urząd Pracy i Polityki Socjalnej (NAV).
Zasady przyznawania zasiłku dla bezrobotnych
W Norwegii czas pobierania tego świadczenia wynosi 52 lub 104 tygodnie, zależnie od indywidualnej sytuacji wnioskującego. Przyznanie zasiłku nie odbywa się automatycznie w momencie utraty pracy, a jedynie na wniosek osoby zainteresowanej, która spełnia przy tym określone kryteria.
- Dotychczasowy czas pracy musi być zredukowany co najmniej o 40% (do lutego 2021 było to 50%).
- Minimalny dochód osiągnięty w ciągu 12 miesięcy poprzedzających okres zasiłku musi wynosić 1,5 (152 027 NOK) lub w okresie ostatnich 3 lat 3G, czyli 304 053 NOK.
- Jako podstawę wyliczenia przyjmuje się zarobki z okresu, który jest korzystniejszy.
W okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych w Norwegii należy spełniać określone warunki.
- Co 2 tygodnie trzeba przesyłać do NAV karty meldunkowe opisujące aktualną sytuację życiową.
- Należy aktywnie poszukiwać nowej pracy – rejestracja CV na stronie www.nav.no umożliwia aktywację statusu jako „osoba poszukująca pracy”.
- Nie można być uczniem ani studentem.
Prawo do zasiłku przysługuje również w przypadku ogłoszenia upadłości przez firmę, założenia własnej, jednoosobowej działalności gospodarczej lub w sytuacji całkowitego albo częściowego zwolnienia przez pracodawcę, z zachowaniem aktualnej umowy tzw. permittering.
Czym jest permittering?
To przymusowy, czasowy, płatny urlop. Służy on ochronie miejsc pracy bez obciążania pracodawców w sytuacjach np. braku zleceń. Często stosowany w pracy sezonowej (m.in. w rybołówstwie). W czasie permittering umowa z pracodawcą jest nadal obowiązująca, a czas przestoju wlicza się do czasu pracy. Pracownik jest również zobowiązany do lojalności wobec pracodawcy. Ograniczenie czasu pracy może być częściowe (50%, 70%) lub całkowite. Ważną informacją dla pracowników zagranicznych jest możliwość pobierania świadczenia w miejscu stałego zamieszkania, bez konieczności przebywania na terenie Norwegii.
Wysokość norweskiego zasiłku dla bezrobotnych
Świadczenie dla bezrobotnych wynosi, począwszy od 1 stycznia 2021, 80% dochodu poniżej 304 053 NOK (3G), 62,4% dochodu od 304 053 NOK (3G) do 608 106 NOK (6G). Po zakończeniu okresu tymczasowego otrzymuje się 62,4% dochodu w wysokości do 608 106 NOK. Ustala to NAV na podstawie danych dokumentujących zarobki w czasie poprzedzającym okres pobierania zasiłku.
Więcej o pracy, NAV i zasiłkach dla bezrobotnych w Norwegii:
→ NAV przedłuża wypłatę zasiłków.
Zasiłki dla pracujących w Norwegii Polaków
System socjalny w Norwegii uchodzi za jeden z najlepszych w Europie i obejmuje wsparciem wszystkich pracowników zatrudnionych przez norweskich pracodawców – również obcokrajowców. Posiada budżet wysokości 13% PKB, przy czym decydująca jest wysokość krajowego przychodu państwa, który w Norwegii jest bardzo wysoki. Zasiłki, z których pracownicy korzystają najczęściej dotyczą wsparcia rodziny.
Zasiłek rodzinny
W Norwegii dla Polaków i pozostałych osób pracujących oraz mających dzieci (rodzice otrzymujący zasiłki na dzieci nie muszą być małżeństwem) podstawowym wsparciem socjalnym jest zasiłek rodzinny. Norwegia przyznaje go na dzieci do ukończenia przez nie 18 roku życia. Świadczenie to mogą pobierać również rodzice niepracujący, otrzymujący świadczenia równoznaczne z pracą (zasiłek dla bezrobotnych, rentę, dodatki rehabilitacyjne i in.).
Uwaga!
Jeżeli jedno z rodziców przebywa z dzieckiem w Polsce i pracuje lub otrzymuje świadczenia równoznaczne z pracą (zasiłek dla bezrobotnych, 500+, renta itp.), zasiłek w Norwegii nie zostanie przyznany.
Wysokość norweskiego zasiłku rodzinnego
Aktualna wysokość zasiłku to 1054 NOK na dzieci w wieku 6-18 lat i 1354 NOK dla dzieci do 6 roku życia. Świadczenie nie jest opodatkowane.
Zasiłek opiekuńczy w Norwegii
Ten zasiłek na dziecko w Norwegii nie ma swojego odpowiednika w Polsce. Przyznawany jest na dzieci w okresie pomiędzy 1 a 2 rokiem życia, dla rodzica, który musi pozostawać w domu, aby sprawować opiekę nad dzieckiem. Jego otrzymanie warunkowane jest spełnieniem kilku wymogów.
- Co najmniej jedno z rodziców musi pracować na terenie Norwegii (lub pobierać zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie chorobowe albo jakiekolwiek inne świadczenie z NAV).
- Dziecko nie może uczęszczać do przedszkola (np. z powodów zdrowotnych).
- Rodziców obowiązuje co najmniej 5-letni okres opłacania składek w polskim lub norweskim systemie ubezpieczeń społecznych.
Zasiłek można otrzymać po ukończeniu przez dziecko pierwszego roku życia. Termin złożenia wniosku jest ważny, ponieważ NAV przyznaje ten zasiłek do 3 miesięcy wstecz.
Wysokość norweskiego zasiłku opiekuńczego
Obecnie wynosi on 7500 NOK. Wypłacany jest raz w miesiącu. Kwota ta nie jest opodatkowana.
Renta zdrowotna w Norwegii
Przewidziana dla osób w wieku 18-67 lat, których stan zdrowia uniemożliwia im podjęcie pracy. Warunkiem otrzymania renty jest uczestnictwo w systemie ubezpieczeń społecznych w okresie co najmniej 3 lat przed zachorowaniem/wypadkiem.
Wysokość renty ustalana jest na podstawie dochodów w latach poprzedzających niezdolność do pracy, a sama renta jest świadczeniem opodatkowanym, które należy umieścić w rozliczeniu podatkowym.
Emerytura gwarantowana w Norwegii
Przeznaczona jest dla wszystkich mieszkańców Norwegii, którzy nie wypracowali dochodu wystarczającego do przyznania minimalnej emerytury. Kryterium otrzymania gwarantowanego świadczenia jest fakt zameldowania w Norwegii przez okres minimum 40 lat (nawet nie pracując).
Wysokość świadczenia jest równa stawce 1G (grunnbeløpet – kwota ustalana przez NAV, stanowiąca podstawę do wyliczania niektórych świadczeń). Aktualnie 1G = 101 351 NOK.
