Eksperci proponują stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego w Norwegii. Jeśli projekt reformy zostanie zaakceptowany, czekają nas istotne zmiany.
Pensjonsutvalget, czyli Komisja Emerytalna przy radzie ministrów wybrana w celu ewaluacji obecnie istniejącego w Norwegii systemu emerytalnego, zaprezentowała raport z dwuletnich prac. Zaproponowała zmiany, które już wzbudzają kontrowersje. W opinii Komisji system potrzebuje reformy, która wzmocniłaby jego stabilność. Chodzi o to, aby zapewnić wypłacalność emerytur w przyszłości. Żyjemy coraz dłużej, co roku zwiększa się liczba emerytów, a świadczenia dla nich stanowią największą część wydatków budżetowych i wypłat z NAV.
Reforma w pigułce
Najważniejsze propozycje komitetu to:
– stopniowe zwiększanie wieku emerytalnego począwszy od rocznika 1964, przy jednoczesnym podnoszeniu górnej granicy wiekowej w zakresie między innymi takich świadczeń jak chorobowe, renta i zasiłek dla bezrobotnych;
– dopasowanie świadczeń minimalnych w systemie emerytalnym do ogólnego trendu rozwoju stopnia zamożności społeczeństwa;
– zagwarantowanie osobom niepełnosprawnym godziwej emerytury.
Znaczenie praktyczne
Dla przeciętnego człowieka brzmi to mało przejrzyście. Co wprowadzanie zaproponowanych zmian oznaczałoby w praktyce?
Obecnie wiek emerytalny w Norwegii to 67 lat. Możliwe jest też rozpoczęcie wybierania kapitału emerytalnego w wieku 62 lat. Pensjonsutvalget proponuje rządowi, by to zmienić. Podkreśla, iż reforma powinna być wprowadzana stopniowo i nie wpłynie na sytuację osób, które teraz zbliżają się do wieku emerytalnego.
Początkowo górna granica wieku emerytalnego (67 lat) ma być podnoszona co roku o 2 miesiące, generalnie, w dłuższej perspektywie, ma się zwiększać mniej więcej o rok co dekadę. Dolna granica ma rosnąć jeszcze szybciej. Na największe zmiany powinni być gotowi ludzie młodzi. Osoby urodzone w latach 90-tych będą pracować do 70,5 roku życia, a dolna granica rozpoczęcia pobierania emerytury ma wynosić 65 lat.
W tym samym czasie komitet chce zwiększenia minimalnej emerytury. W jego opinii w przyszłości obecna stawka (nawet po waloryzacjach) będzie zbyt niska.
Więcej na temat obowiązującego obecnie w Norwegii systemu emerytalnego możesz przeczytać w artykule EMERYTURA Z NORWEGII – TEMAT, KTÓRY PRZYCIĄGA UWAGĘ.
Kiedy decyzja?
Nie wszyscy politycy zgadzają się w pełni z konkluzjami Komitetu. Na przykład szefowa partii SV zaznacza, że takim zmianom powinno towarzyszyć zredukowanie czasu pracy. Z kolei przedstawiciel organizacji związkowej LO uważa, że proponowane zmiany mogą doprowadzić do pogłębienia nierówności społecznych. Zwraca uwagę, że nie w każdym zawodzie ma się takie same możliwości na wieloletnią pracę. Kwestie takie jak stan zdrowia, uwarunkowania zawodu czy sytuacja na rynku pracy mogą sprawić, iż jedni będą mieli szansę pracować przez wiele lat, a inni nie.
Generalnie w norweskim środowisku politycznym panuje zgoda co do tego, że w związku ze zmianami demograficznymi system emerytalny trzeba zreformować. W roku 2020 przewidywana długość życia kobiety w Norwegii to 84,9 lat, a przewidywana długość życia mężczyzny to 81,5. Dla porównania w roku 1900 przewidywana średnia długość życia wynosiła 52 lata.
Propozycja reformy przedstawiona przez Komisję Emerytalną to pierwszy krok do wprowadzenia zmian. Na jej podstawie rząd przygotuje projekt, który będzie dyskutowany, a następnie głosowany w parlamencie. Nie podano jeszcze terminu, kiedy to nastąpi.
Dodatkowe informacje na temat różnych świadczeń emerytalnych w możesz znaleźć w artykule JAK ŁĄCZYĆ ZE SOBĄŚWIADCZENIA EMERYTALNE W NORWEGII.
