Polska wprowadziła nowe świadczenie rodzinne. Jest to istotna informacja dla rodzin, w których jedno z rodziców pracuje w Norwegii, należy bowiem ustalić, w którym kraju powinno się ewentualnie pobierać świadczenie. Jeśli pobierasz zasiłek opiekuńczy w Norwegii lub zamierzasz się o niego starać, koniecznie zapoznaj się z tymi informacjami.
Kapitał opiekuńczy w Polsce
Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym weszła w Polsce w życie w grudniu 2021 r. Wprowadza ona nowy zasiłek mający na celu wspieranie rodzin z dziećmi. Świadczenie nie jest uzależnione od dochodów rodziny.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy przysługuje na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia w maksymalnej wysokości 12 tys. zł na dziecko. Rodzice mogą wybrać, czy chcą pobierać po 1000 PLN miesięcznie przez rok, czy po 500 PLN miesięcznie przez dwa lata. Oni też decydują, czy za otrzymane świadczenie opłacą miejsce w żłobku, honorarium dla niani lub koszty samodzielnej opieki nad dzieckiem.
Prawo do tego nowego świadczenia przysługuje również rodzicom, którzy już w dniu wejścia przepisów mają drugie i kolejne dziecko w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia. Na takie dzieci świadczenie będzie przysługiwało proporcjonalnie – za okres od dnia wejścia w życie ustawy do czasu ukończenia przez drugie lub kolejne dziecko 35. miesiąca życia.
Zasiłek opiekuńczy w Norwegii
Kontantstøtte to specjalny, norweski zasiłek opiekuńczy na dziecko. Wypłacany jest rodzicom dzieci od 13 do 23 miesiąca życia, które nie korzystają ze żłobka lub przedszkola z dofinansowaniem publicznym. Za wypłatę tego świadczenia odpowiedzialny jest NAV, czyli norweski Urząd Pracy i Polityki Socjalnej.
Zasiłek opiekuńczy w Norwegii wypłacany jest w kwocie 7500 NOK miesięcznie na każde dziecko. Jeśli dziecko uczęszcza do przedszkola w niepełnym wymiarze godzin, kwota zasiłku jest odpowiednio pomniejszana.
Jednocześnie, rodzice dziecka w wieku 1-2 lat mogą ubiegać się lub już pobierać inne zasiłki, w tym barnetrygd, czyli zasiłek rodzinny.
Świadczenie przysługuje maksymalnie przez rok – pomiędzy 13 a 23 miesiącem życia dziecka. Aby spełnić odpowiednie warunki do pobierania kontantstøtte należy osiągać w Norwegii dochód, który jest objęty składkami na ubezpieczenie. Mogą to być zarówno świadczenia z tytułu pracy, jak i inne, równoważne, w tym zasiłki.
Warunkiem koniecznym do przyznania zasiłku opiekuńczego w Norwegii jest także odprowadzanie trygdeavgift, czyli składek na ubezpieczenie, przynależność do systemu ubezpieczeń w Norwegii (bądź innym kraju EOG) od co najmniej 5 lat. Jeżeli dziecko wychowywane jest przez obojga rodziców – to ten przepis dotyczy ich obojga.
Jak te zasiłki wpływają na siebie?
Wprowadzenie w Polsce kapitału opiekuńczego to ważna informacja dla tych rodzin z dziećmi, w których jeden z rodziców pracuje w Norwegii. W takim wypadku bowiem powstaje pytanie, w którym kraju powinno się złożyć wniosek o świadczenie i czy pobieranie zasiłku opiekuńczego w Norwegii oraz kapitału opiekuńczego w Polsce będzie ze sobą kolidować. Dla rodziców ważne jest to, aby postępować zgodnie z przepisami i nie narażać się na sytuację, w której jeden z krajów będzie się z czasem ubiegał o zwrot wypłaconych pieniędzy.
Perspektywa polska i norweska
Aby to wyjaśnić, skontaktowaliśmy się zarówno z polski ZUS-em, jak i norweskim NAV-em. ZUS nie posiada jeszcze praktycznych regulacji co do rodzin mających prawa do świadczeń również poza Polską. Wszystkim wnioskującym o kapitał opiekuńczy poleca wpisywać we wniosek informację o tym, jakie świadczenia na dzieci są ewentualnie pobierane w innych krajach.
W NAV uzyskaliśmy informacje, że strona norweska nie posiada jeszcze dokładnych wytycznych w sprawie ewentualnego konfliktu w pobieraniu tych dwóch świadczeń. Można się jednak spodziewać, iż w przypadku zasiłku opiekuńczego obowiązywać będą takie same zasady, jak w przypadku zasiłku na dziecko (barnetrygd) – jeżeli w obu krajach warunki świadczenia są podobne, to należy ustalić, który kraj ma pierwszeństwo wypłacania zasiłku, zaś drugi dopłaci ewentualną różnicę.
Generalnie w przypadku polskich obywateli pierwszeństwo do wypłacania danego świadczenia ma Polska (o ile spełnione są dodatkowe warunki). W tym wypadku jednak świadczenie w Polsce przysługuje tylko na drugie i kolejne dziecko, zatem jeśli rodzina ma jedno dziecko i jeden z rodziców ma prawo do pobierania świadczenia w Norwegii, to Norwegia wypłaci całość. W przypadku świadczenia na kolejne dzieci Norwegia będzie pokrywać różnicę w zasiłku.
Urzędnicy NAV radzą rodzicom zmagającym się z tym dylematem, aby na tę chwilę składać wnioski w obu krajach i dokładnie informować każdy z urzędów, jakie ewentualnie wnioski złożono w innym kraju strefy EOG. W takim wypadku urzędnicy w Polsce i Norwegii same ustalą zasady wypłat, zanim podejmą indywidualną decyzję o przyznaniu świadczenia.
Dodatkowe uwagi
WAŻNE! Jeśli potwierdzi się informacja, że kapitał opiekuńczy w Polsce i zasiłek opiekuńczy w Norwegii będą traktowane jako to samo świadczenie, to osoby otrzymujące kontantstøtte w Norwegii powinny podjąć stosowne działania. Jeśli mają prawo do otrzymywania świadczenia w Polsce, powinny tam złożyć wniosek i dodatkowo poinformować o tym urząd w Norwegii. Ostatecznie będą pobierać świadczenie w Polsce i pomniejszony zasiłek w Norwegii.
ATS Pomoc w Norwegii będzie informować o rozwoju wypadków w tej sprawie.
