Decyzja o przeprowadzce do nowego kraju nie jest łatwa, bo wiąże się z wieloma formalnościami. Rozważasz zamieszkanie w Norwegii? Sprawdź, jakie kroki trzeba będzie wykonać.
Norwegia nie jest co prawda członkiem Unii Europejskiej, ale należy do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, co sprawia, iż przeprowadzka do tego kraju z Polski jest stosunkowo łatwa i nie wymaga dopełnienia wielu formalności. Większość procedur jest przejrzysta i nieskomplikowana, szczególnie dla osób, które posługują się językiem angielskim bądź którymś z języków skandynawskich. W Norwegii bardzo wiele spraw, na przykład złożenie zeznania podatkowego, wybór lekarza czy nawet założenie firmy, można załatwić bez pojawiania się w urzędach. Tylko na początku pobytu trzeba będzie się pojawić przy okienku osobiście, aby urzędnicy mogli potwierdzić twoją tożsamość.
Jako obywatel UE posiadający ważny dowód tożsamości, masz prawo do pobytu i pracy w Norwegii przez okres do 3 miesięcy. To samo dotyczy członków twojej rodziny będących obywatelami kraju należącego do UE. Jeśli jesteś chcesz przebywać w Norwegii przez okres dłuższy niż 3 miesiące, musisz posiadać pracę.
Przewóz mienia przesiedleńczego
Kiedy przenosisz miejsce swojego stałego zamieszkania do Norwegii i przewozisz mienie osobiste, musisz wypełnić formularz zgłoszenia przywozu. Zgłoszenie należy dostarczyć Służbom Celnym (Tolletaten) w chwili zgłoszenia mienia osobistego do odprawy celnej. Właściciel powinien również sporządzić listę towarów z informacją o tym, czy towary te są nowe, czy używane. Taka lista ułatwi kontrolę celną. Ze Służbami Celnymi trzeba się skontaktować w chwili, kiedy mienie osobiste dotrze do Norwegii. Możesz przywieźć twój majątek ruchomy gospodarstwa domowego bez konieczności uiszczenia cła i podatku akcyzowego, jeżeli:
– przebywałeś za granicą nieprzerwanie przez okres co najmniej jednego roku;
– byłeś właścicielem i używałeś/używałaś towary podczas pobytu za granicą i w dalszym ciągu będziesz je używać w Norwegii;
– towary noszą ślady użycia.
Rejestracja
Obywatele krajów UE nie muszą się ubiegać w Norwegii o pozwolenie na pobyt, ale muszą się zarejestrować w UDI. Można to zrobić przez internet. Po rejestracji w internecie, musisz zgłosić się do najbliższego posterunku policji lub jednego z Centrów Obsługi Pracowników Zagranicznych (SUA), jakie zlokalizowane są w dużych miastach. Na wizytę trzeba wziąć ze sobą ważny dokument tożsamości lub paszport oraz zaświadczenie o zatrudnieniu lub umowę o pracę.
Jeśli spełniasz warunki rejestracji, otrzymasz poświadczenie rejestracji. Jest ono wydawane bezpłatnie i obowiązuje na czas nieokreślony. Świadectwo rejestracji jest ważne tak długo, jak spełnione są warunki do jego otrzymania,tzn. tak długo jak posiadasz podstawę do pobytu np. jako pracownik lub student. Masz możliwość zmiany podstawy pobytu np. z pracownika na prowadzącego samodzielną działalność gospodarczą i nie musisz tego zgłaszać.
Po upływie 5 lat masz prawo ubiegania się o stałe prawo pobytu.
Rejestracja przeprowadzki i karta podatkowa
Jeśli załatwiasz formalności w jednym z centrów SUA, większość z nich można zrobić na miejscu. W innym wypadku trzeba udać się do kilku różnych norweskich urzędów.
Przeprowadzkę do Norwegii, ale też w obrębie Norwegii oraz z Norwegii, należy zgłaszać do rejestru ewidencji ludności w ciągu nie dłużej niż 8 dni. Rejestr ewidencji ludności (Folkeregisteret) jest częścią urzędu podatkowego. W momencie przeprowadzki do Norwegii należy zgłosić się do urzędu podatkowego i zameldować przeprowadzkę.
Jeśli będziesz pracować w Norwegii, musisz ubiegać się o kartę podatkową. Jeśli twój kontrakt o pracę nie przekracza 6 miesięcy, to razem z kartą podatkową będzie ci przydzielony numer identyfikacyjny (D-nummer).
Mieszkanie
Osobom, które przyjeżdżają do Norwegii do pracy, zakwaterowanie tymczasowe lub stałe zapewnia często pracodawca. Są to zwykle kwatery w barakach pracowniczych lub mieszkania dzielone z innymi osobami zapewniające jedynie podstawowy standard.
Chcąc wynająć własne lokum, należy skorzystać z jednego z portali internetowych z ogłoszeniami o wynajmie. Niektórzy pośrednicy obrotu nieruchomościami oferują mieszkania do wynajęcia. Istnieją też biura zajmujące się tylko wynajmem. Pamiętaj o tym, aby zawrzeć umowę bezpośrednio z wynajmującym, gdyż pośrednicy nie są odpowiedzialni za sam lokal. Właściciele lokalu często życzą sobie przedstawienia referencji, co bywa kłopotliwe dla osoby, która nie ma w Norwegii historii wynajmu. W takim wypadku o udzielenie rekomendacji warto poprosić pracodawcę.
Kupno i sprzedaż mieszkań odbywa się zwykle przez pośrednika. Pośrednicy obrotu nieruchomościami zamieszczają ogłoszenia o lokalach na sprzedaż w lokalnych gazetach i na różnych stronach internetowych.
Konto bankowe
Konta w norweskim banku nie musisz zakładać w pierwszych dniach pobytu. Pierwsza pensja może być przelana na konto polskie, choć zwykle będzie się to wiązało z dodatkową opłatą bankową.
O konto w norweskim banku można się starać, gdy dopełniło się już formalności związanych z rejestracją pobytu. Nie każdy bank wymaga tych samych dokumentów, aby założyć klientowi konto, ale oprócz paszportu przydać się mogą: potwierdzenie rejestracji pobytu, umowa o pracę i umowa najmu.
Szkoła dla dzieci
Dzieci w wieku od 1 do 5 lat mogą chodzić do przedszkola. O miejsce w przedszkolu należy aplikować stosunkowo wcześnie, w wielu gminach trzeba długo oczekiwać na przyjęcie. Przedszkole to płatna oferta dobrowolna.
Dzieci w wieku od 6 do 15 lat mają prawo i obowiązek nauczania podstawowego (grunnskole) podzielonym na dwa etapy: szkołę podstawową (dzieci w wieku od 6-12 lat, barneskole) i gimnazjum (młodzież w wieku 13-15 lat, ungdomskole). Nauczanie na tym poziomie jest bezpłatne.
Każdy, kto ukończył edukację podstawową, ma prawo do dalszej nauki w 3-letniej szkole średniej (videregående skole). Nauczanie w szkole średniej jest dobrowolne, a uczniowie uczęszczają do niej bezpłatnie.
Wybór lekarza rodzinnego
Z reguły wszystkie osoby zamieszkałe na stałe w Norwegii są członkami norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Jeżeli pracujesz legalnie na terenie Norwegii, to od pierwszego dnia pracy automatycznie zostajesz członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Jako pracownik masz obowiązek płacenia składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 8,2 procent wynagrodzenia brutto. Składki zostają potrącane wraz z podatkiem.
Wszystkie osoby zamieszkałe w gminie mają prawo do lekarza rodzinnego (fastlege). Osobę uważa się za zamieszkałą jeśli jest zarejestrowana w urzędzie ewidencji ludności jako zameldowana w danej gminie. Lekarza rodzinnego wybiera się samodzielnie z pomocą oficjalnej strony internetowej. W razie potrzeby przysługuje ci prawo do tłumacza podczas wizyty lekarskiej. Pamiętaj, aby umawiając się na wizytę zaznaczyć, że chcesz skorzystać z usług tłumacza.
Pracownicy zagraniczni niezameldowani w urzędzie ewidencji ludności nie mają prawa do lekarza rodzinnego ale wszyscy, którzy pilnie potrzebują opieki lekarskiej, otrzymują pomoc lekarską, niezależnie od tego, czy są zameldowani w Norwegii. Osoby, które nie wybrały sobie lekarza rodzinnego, mogą w razie potrzeby korzystać z usług legevakt, czyli ambulatorium. W ambulatorium lekarze i pielęgniarki dyżurują przez całą dobę. To miejsce pomocy doraźnej, gdy z chorobą lub urazem nie można zaczekać do dnia następnego. Warto pamiętać, że w ambulatorium są niekiedy długie kolejki i czas oczekiwania na poradę może wynieść nawet kilka godzin.
Będąc członkiem systemu ubezpieczeń społecznych płacisz jedynie pewną część kosztów leczenia w publicznych ośrodkach zdrowia, zwaną wkładem własnym (egenandel). Jeśli zapłacony wkład własny przekroczył pewną sumę, możesz uzyskać kartę bezpłatnego leczenia (frikort).
Nostryfikacja wykształcenia
W Norwegii można nostryfikować wykształcenie zdobyte w innych krajach. Jest to korzystne, bowiem pozwala wykonywać zawód (np. pielęgniarki, księgowego, adwokata czy marynarza) i otrzymać za niego stosowną, wyższą płacę. Udzielaniem informacji o możliwości nostryfikacji zajmuje się NOKUT, czyli Państwowy Organ ds. Jakości Wykształcenia. Punktem kontaktowym w zakresie uznania kwalifikacji zawodowych dla zawodów regulowanych w Norwegii jest INVIA.
Tyle na dobry początek. Jeśli masz kłopoty z samodzielnym wykonaniem któregoś z wymaganych w Norwegii pierwszych kroków, zgłoś się do jednego z naszych biur. Zapewniamy fachową pomoc w dopełnianiu wszystkich formalności.
