54% mieszkańców Norwegii otrzymało w 2021 r. jakąś formę wsparcia z NAV, np. zasiłek chorobowy, emeryturę, zasiłek rodzinny albo zasiłek dla bezrobotnych. Gdyby całkowitą sumę wypłat podzielić równo między wszystkich, to każdy otrzymałby 94 900 NOK.
Norwegowie lubią wiedzieć, jak wydawane są pieniądze z budżetu. Statystyki cieszą się tu dużym powodzeniem, bo pokazują, ile dokładnie co kosztuje i na co idą środki uzyskane z podatków.
Roczne zestawienie wydatków NAV pokazuje jak i gdzie w skali roku rozdzielane są środki dla emerytów, rencistów oraz osób pobierających inne rodzaje świadczeń. Obrazuje też zmiany demograficzne i społeczne, gdy dane zestawi się z latami poprzednimi. W 2021 r., w przeliczeniu na jednego mieszkańca, NAV przeznaczył o 1800 NOK więcej niż rok wcześniej. To stosunkowo niedużo, szczególnie biorąc pod uwagę rosnącą liczbę emerytów i skalę pomocy socjalnej podczas pandemii koronawirusa oraz spowodowanych nią restrykcji.
Przybywa emerytów
Zgodnie z obowiązującą od kilu lat prawidłowością, w 2021 r. najbardziej, bo aż o 6%, wzrosła pula do wypłaty dla emerytów. Na konta osób w podeszłym wieku NAV przelał ponad 250 mld NOK. Chociaż wielu norweskich emerytów pracuje po ukończeniu określonego przepisami progu 67 lat, to według prognoz w kolejnych latach emerytury będą stanowiły coraz większy procent wydatków z budżetu. To skutek zjawiska zwanego starzeniem się społeczeństwa, czyli zmiany demograficznej polegającej na tym, że żyjemy coraz dłużej i płodzimy coraz mniej dzieci.
W minionym roku o 5% wzrosła też pula wypłat dla rencistów. Wydatki z tego tytułu wyniosły w sumie ponad 102 mld NOK. Jednocześnie o 10% zmniejszyła się suma wypłaconych zasiłków przejściowych AAP.
Równo po 7% wzrosły sumy wypłat dla rodziców z tytułu zasiłków rodzinnych oraz zasiłku macierzyńskiego/tacierzyńskiego. Wynika to z faktu, że w 2020 r. w Norwegii przyszło na świat więcej dzieci niż zwykle. Zmniejszyły się natomiast wydatki NAV związane z wypłatą zasiłku opiekuńczego kontantstøtte.
Mniej bezrobotnych i chorych, ale…
W 2021 r. NAV wypłacił aż o jedną trzecią mniej środków dla bezrobotnych niż rok wcześniej. To dobra wiadomość, oznacza bowiem, że wiele osób wróciło do pracy, jednak należy ją rozpatrywać w szerszej perspektywie. Rok 2020 był rekordowym, jeśli chodzi o poziom bezrobocia w Norwegii – w wyniku pandemii wiele osób straciło pracę lub zostało wysłane na tymczasowe urlopy. Szacuje się, że w pierwszym roku pandemii aż 10% osób czynnych zawodowo otrzymywało całkowity bądź częściowy zasiłek dla bezrobotnych.
Niektórzy migranci zarobkowi, w tym z Polski, przez jakiś czas mieli prawo do świadczeń, a potem utrącili je bądź zdecydowali się na poszukanie zajęcia poza Norwegią. W tym sensie rok 2021 był lepszy dla norweskiej gospodarki, ale prawdziwym testem rynku pracy stanie się dopiero rok 2022.
W ciągu minionych dwunastu miesięcy NAV wypłacił również o 1% mniej zasiłków chorobowych niż rok wcześniej. To bardzo nieznaczna zmiana w sensie statystycznym, jednak pokazuje, iż pandemia i związane z nią nieobecności z pracy nie stały się problemem gorszym niż w tożsamym okresie w 2020 r.
523 mld NOK z NAV
W sumie w 2021 r. NAV wypłacił beneficjentom ponad 523 miliardy NOK, z czego 10 miliardów osobom mieszkającym za granicą. Aż 2,9 milionów osób otrzymało w tym okresie przynajmniej jedną wypłatę z NAV, co stanowiło o 2,5% więcej niż rok wcześniej.
W statystykach przelewów zagranicznych Polska zajmuje drugie miejsce za Szwecją. W minionym roku NAV przelał do świadczeniobiorców w Polsce 1455 milionów NOK. Ponad połowa tej sumy to świadczenia emerytalne, po około 10% to zasiłki chorobowe i zasiłki dla bezrobotnych, a 17% to renty.
Tym, którzy lubią liczby, do wyobraźni może przemówić fakt, że przeciętnie w 2021 r. NAV wypłacał co minutę około miliona NOK.
