Jak informowaliśmy kilka tygodni temu, w styczniu 2024 w życie wchodzą w Norwegii zmiany w przepisach dotyczących zasiłków dla osób mających prawo do świadczenia po śmierci członka rodziny.
NAV wprowadza w życie zapowiedzianą wcześniej reformę tak zwanej renty wdowiej. Urząd opublikował zbiór przepisów związanych ze świadczeniami przyznawanymi po śmierci członka rodziny. Najważniejsza zmiana to skrócenie okresu, na który należy się zasiłek. Reforma dotyczy również osób, którym rentę wdowią przyznano przed wprowadzeniem zmian w przepisach.
Omstillingsstønad zamiast gjenlevendepensjon
1 stycznia rentę wdowią, czyli gjenlevendepensjon, zastępuje omstillingsstønad, czyli zasiłek przyznawany na okres trzech lat. Dotyczy on bliskich osób, które zmarły w grudniu 2023 roku i później. W niektórych wypadkach zasiłek może być wypłacany przez dwa dodatkowe lata.
Po sześciu miesiącach pobierania zasiłku beneficjent powinien podjąć pracę, bądź mieć dochód z aktywności zastępujących pracę (na przykład zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia chorobowego), aby mógł samodzielnie się utrzymać. Osoby, które nie podejmą pracy lub nie otrzymają odpowiadających jej świadczeń, mogą utracić prawo do zasiłku. Z punktu widzenia zasiłku istotna jest kwota rocznych zarobków. W przypadku, gdy roczny dochód świadczeniobiorcy przekroczy 0,5 G (obecnie to 59 310 NOK), wysokość świadczenia zostanie zredukowana o 45%. Za dochód uznaje się również dochody z innych krajów niż Norwegia.
Wysokość świadczenia będzie wynosić rocznie 2,25 kwoty bazowej G (obecnie to 266 895 NOK), ale będzie powiązana ze stażem zmarłego małżonka w systemie ubezpieczenia społecznego.
Jak długo można otrzymywać świadczenie?
Osoby urodzone w roku 1963 bądź wcześniej mogą otrzymać omstillingsstønad do czasu ukończenia 76-go roku życia, jeśli w okresie pięciu lat przed śmiercią małżonka nie były w pełni aktywne zawodowo. NAV nie zdefiniował jeszcze dokładnie, co rozumie przez wymienione w przepisach „słabe powiązania z rynkiem pracy”, ale zapewne chodzi o osoby, które nie pracowały w tym czasie na pełen etat.
Zasiłek przestaje być wypłacany, gdy beneficjent kończy 67 lat, zaczyna otrzymywać emeryturę lub rentę. Tego zasiłku nie można również łączyć z emeryturą z AFP. W przypadku otrzymywania częściowej renty i omstillingsstønad, ta pierwsza jest odpowiednio redukowana.
Reforma zasiłku wdowiego dotyczy również osób w wieku przedemerytalnym, którym świadczenie przyznano przed grudniem 2023 roku. W ich wypadku zasiłek też zostaje skrócony do 3 lat z możliwością przedłużenia o 2 lata, o ile zachodzi taka potrzeba.
W przypadku niektórych osób urodzonych w roku 1970 lub wcześniej, które są mało aktywne na rynku pracy, limit czasowy może nie zostać zastosowany.
Renta po zmarłym rodzicu
Reforma ma dać większe prawa osieroconym dzieciom. Prawo do otrzymywania renty rodzinnej po stracie jednego lub obojga rodziców będzie obowiązywało do ukończenia dwudziestego, a nie jak wcześniej, osiemnastego roku życia. Podniesiona zostaje również wysokość świadczenia. Pełna kwota renty jest przyznawana, gdy zmarły rodzic miał pełne 40 lat przynależności do systemu ubezpieczeń społecznych. Jeśli zmarły mieszkał poza Norwegią, wysokość renty może być mniejsza.
Pełna renta dla dziecka osieroconego przed jednego z rodziców wynosi od 1 stycznia 2024 r. odpowiada kwocie bazowej G, co w tym roku daje kwotę 118 620 NOK rocznie. Dziecko osierocone przez oboje rodziców otrzyma 2,25 x kwotę G, co w tym roku odpowiada 266 895 NOK rocznie.
Reforma dotyczy również dzieci oraz dorosłych w wieku od 18 do 20-go roku życia, którym renta sieroca została przyznana wcześniej.
Dodatek dla osób otrzymujących rentę
Osoby będące na rencie, które otrzymują dodatek wdowi, czyli gjenlevendetillegg, również odczują skutki reformy. Kwota dodatku zostanie zamrożona, co oznacza, że nie będzie wzrastała za każdym razem, gdy zmienia się kwota bazowa G, co dzieje się w maju każdego roku. Dodatek stanie się dodatkiem o kwocie stałej.
Dodatek wdowi nie będzie przyznawany osobom, które otrzymają decyzję o przyznaniu renty po 1 stycznia 2024 roku. Renty na 100% nie będzie można łączyć ze świadczeniem wdowim.
Masz pytania dotyczące świadczeń przyznawanych w Norwegii bliskim osoby zmarłej? Zgłoś się do jednego z naszych biur. Na bieżąco śledzimy zmiany w przepisach, aby świadczyć naszym klientom usługi na najwyższym poziomie.
