Główna zasada w norweskim prawie pracy mówi, że pracownicy powinni być zatrudniani na stałą umowę o pracę, która trwa tak długo dopóki jedna ze stron jej nie wypowie.
Prawo pracy przewiduje także zatrudnienie tymczasowe – z uwagi na charakter wykonywanej pracy i może być stosowane wówczas, gdy pojawi się do tego wyraźna przesłanka.
W prawie norweskim istnieją następujące formy tymczasowego zatrudnienia:
- Praca sezonowa (sesongarbeid) – dotyczy zatrudniania pracowników w określonej porze roku, np. zbioru owoców latem, lub wakacyjna obsługa turystów w restauracjach.
- Pomoc dodatkowa (tilkallingshjelp, ringevikar) – pracownik dostaje umowę o pracę, ale pojawia się w pracy dopiero na wezwanie pracodawcy, gdy zaistnieje potrzeba wykonania wskazanych w umowie działań. Nie ma możliwości planowania dni wykonywania pracy ani przez pracownika, ani przez pracodawcę.
- Praca w projekcie (prosjektarbeid) – pracownik zatrudniony jest do wykonania określonych zadań w projekcie, który ma określone ramy czasowe. Zdarza się, że w przypadku wielu następujących po sobie projektów w firmie, pracująca w ten sposób osoba może zostać zatrudniona na stałe.
- Wikariat – zastępstwo (vikariater) – dotyczy zatrudnienia na zastępstwo, za pracownika który jest chory, przebywa na dłuższym urlopie lub np. zasiłku rodzicielskim.
- Inne formy zatrudnienia tymczasowego, to praktyki dla uczniów zdobywających zawód lub dla uczestników kursów dokształcających w NAV.
Prawo pracy mówi, że tymczasowe zatrudnienie charakteryzuje się faktem, że pracodawca zatrudniając osobę do pracy nie musi uzasadniać dlaczego jest to umowa czasowa. Umowa tego typu nie może jednak trwać dłużej niż 12 miesięcy. Po tym czasie wymagane jest zatrudnienie na stałe, bądź likwidacja stanowiska. Nie można zatrudnić w to miejsce kolejnej osoby na 12 miesięcy.
Liczba osób zatrudnionych czasowo nie może przekraczać 15 % wszystkich zatrudnionych osób w danej firmie.
Firma zajmująca się pośrednictwem pracy i wynajmująca swoich pracowników innym pracodawcom, także powinna zatrudnić pracowników na stałą umowę po 12 miesiącach pracy tymczasowej.
W każdym przypadku zatrudnienia czasowego wymagane jest podpisanie umowy o pracę, nawet jeśli zatrudnienie trwa np. tylko 1 dzień. Obowiązkiem pracodawcy jest dbałość, by pracownik otrzymał swój egzemplarz umowy o pracę.
Prawo pracy mówi, że umowa czasowa o pracę trwa dokładnie tyle na ile została podpisana. Po tym okresie pracodawca powinien zatrudnić pracownika na stałe. W przypadku sytuacji, gdy pracownik dłużej wykonywał powierzone zadania (przekraczając termin upływu umowy czasowej), aby ukończyć wszystkie zlecone przez pracodawcę działania, musi zostać podpisany aneks do umowy o pracę, obejmujący tę okoliczność.
Reguła 3 i 4 lat – co oznacza?
Jeśli pracownik był zatrudniony czasowo więcej niż łącznie 4 lata ma prawo żądać zatrudnienia na stałe. Dotyczy to pracy sezonowej, w projekcie lub jako dodatkowa pomoc.
W przypadku, gdy pracownik był zatrudniony przez 3 lata na podstawie trzech poniższych rodzajów zatrudnienia, ma prawo żądać stałego kontraktu o pracę.
- tymczasowe zatrudnienie do wykonania pracy mającej charakter czasowy
- wikariat- zastępstwo
- tymczasowe zatrudnienie na ogólnych warunkach.
W tym przypadku, nawet jeśli pomiędzy okresami pracy istniały przerwy czasowe, to wykładnia prawa mówi tu o spełnieniu warunku okresu łącznego. A jeżeli pracodawca specjalnie robił przerwy pomiędzy okresami zatrudnienia, interpretuje się to na korzyść pracownika. W tym przypadku też spełniony jest warunek łącznego zatrudnienia przez 3 bądź 4 lata.
Okres przebywania na zwolnieniu chorobowym nie jest liczony jako przerwa w pracy.
W rozumieniu ogólnym, można zatrudnić pracownika na kolejnym wikariacie, ale nie w sytuacji, gdy w firmie istnieje stała potrzeba na dane stanowisko. Konieczna jest stała umowa o pracę.
Pracownik, który został zwolniony lub nie został zatrudniony ponownie z powodu tymczasowego braku zadań do wykonania, ma prawo do zatrudnienia ponownie w pierwszej kolejności. Aspirujący na dane stanowisko musi posiadać właściwe kwalifikacji oraz być zatrudnionym przez min. 12 miesięcy w firmie, w okresie ostatnich 2 lat. Prawo pierwszeństwa dotyczy rok po uprzednim zakończeniu pracy. Zasada ta nie dotyczy pracowników na wikariatach.
We wszystkich sytuacjach, gdy pracodawca łamie prawo pracy o tymczasowym zatrudnieniu, pracownik zawsze ma prawo zgłosić się do sądu o rozpatrzenie, czy prawo pracy zostało złamane przy zawieraniu umów o tymczasowym zatrudnieniu.
www.arbeidstilsynet.no
