Od 27 września mniej Ukraińców niż wcześniej będzie się mogło starać o ochronę zbiorową. Rząd norweski zaostrza zasady.
Przedstawiciele norweskiego rządu deklarują, że wsparcie Norwegii dla Ukrainy pozostaje takie samo jak wcześniej. Jednocześnie zwracają uwagę, że jeśli chcą zapewnić uchodźcom odpowiednie warunki, w tym na przykład w kwestii mieszkania albo opieki medycznej, muszą zmienić zasady. Minister pracy i inkluzywności Tonje Brenna wskazuje, że gminy są pod dużą presją, w niektórych zaczyna brakować lokali, w których można zakwaterować potrzebujących pomocy.
To tło decyzji norweskiego rządu o uznaniu sześciu obwodów Ukrainy za bezpieczne.
Od teraz nie każdy obywatel Ukrainy, który złoży wniosek o ochronę zbiorową, będzie podlegał tym samym przepisom. Kilka obwodów tego kraju Norwegia uznaje za wystarczająco bezpieczne, by nie było powodu z nich uciekać w poszukiwaniu opieki humanitarnej. Ochronie zbiorowej nie będą już też podlegali Ukraińcy mający podwójne obywatelstwo oraz ci, którzy w momencie inwazji Rosji na Ukrainę nie mieszkali w swojej ojczyźnie.
Na czym polegała norweska ochrona zbiorowa?
Po napaści Rosji na Ukrainę uchodźcy z tego kraju zostali w Norwegii objęci tzw. tymczasową ochroną zbiorową. Unikali długotrwałego procesu rozpatrywania wniosku, mogli szybciej uzyskać status uchodźcy i osiedlić się w jednej z norweskich gmin.
Po osiedleniu się w gminie uchodźca w Norwegii:
- ma prawo (i obowiązek) do darmowej nauki języka norweskiego;
- ma prawo do uzyskania wsparcia finansowego od gminy;
- ma prawo do korzystania z opieki zdrowotnej;
- dzieci mają prawo do miejsca w przedszkolu / szkole.
Generalnie pozwolenie na pobyt daje prawo do opieki zdrowotnej, podjęcia pracy i nauki szkolnej, a także sprowadzenia rodziny.
Indywidualne rozpatrywanie wniosków
Dotąd Norwegia przyjęła około 80 000 uchodźców z Ukrainy. W samym 2022 roku UDI otrzymało 40.750 wniosków o ochronę, z czego 34.847 wniosków złożonych zostało przez obywateli Ukrainy ubiegających się o tymczasową ochronę zbiorową. Pokazuje to skalę zjawiska i ogrom potrzeb. Sytuacja polityczna oraz geograficzna sprawiła, że uchodźcy z Ukrainy zyskali priorytet w stosunku do innych uchodźców.
1 stycznia tego roku uchodźcy z Ukrainy stali się największą grupą uchodźczą w Norwegii, liczniejszą niż między innymi uchodźcy z Syrii, Erytrei, Iraku, Somalii, Afganistanu czy Iranu. Zarejestrowanych było wtedy blisko 57,5 tysiąca uciekinierów z Ukrainy.
Ogłaszając decyzję o zmianie zasad ochrony zbiorowej dla obywateli Ukrainy minister Emilie Mehl powiedziała, że migracja ludzi do Norwegii musi być procesem kontrolowanym i zrównoważonym oraz porównywalnym do innych krajów nordyckich. Powiedziała też, że uchodźcy z Ukrainy będą teraz w większym niż wcześniej stopniu traktowani na równi z innymi uchodźcami. W praktyce oznacza to między innymi, że wnioski Ukraińców poszukujących ochrony będą rozpatrywane indywidualnie.
Minister Brenna powiedziała na konferencji prasowej, że wprowadzone zmiany w przepisach mają sprawić, iż gminy będą w stanie wypełnić wyznaczone im zadania, w tym możliwość integracji uchodźców. Przypomniała, że osoby uzyskujący azyl w Norwegii są zobowiązane do nauki języka norweskiego, wejścia na rynek pracy oraz edukacji.
