Najbardziej popularne norweskie imiona

Poznając Norwegię, oprócz surowej skandynawskiej przyrody i miejscowych zabytków, warto też poznać norweskie społeczeństwo, jego język i kulturę. Jednym z najbardziej charakterystycznych, a przy tym najłatwiejszych do obserwowania przejawów języka i tradycji danej społeczności są imiona. Przyjrzyjmy się więc bliżej, jakie są najpopularniejsze imiona norweskie oraz, jak zmieniały się trendy w nadawaniu imion wśród mieszkańców kraju fiordów. 

Historia imion w pigułce 

W najdawniejszych czasach nadawanie nazw miało przede wszystkim funkcję magiczną. Dla pradawnych społeczności nazwanie czegoś oznaczało zdobycie nad tym władzy, przejęcie tego w posiadanie. Na podobnej zasadzie, nadanie dziecku imienia przez rodziców miało na celu swoiste życzeniowe ukształtowanie jego przyszłej osobowości, podkreślenie zalet, jakimi będzie wyróżniało się w życiu. Taką funkcję spełniało na przykład znane z naszej rodzimej tradycji staropolskie imię Stanisław, zbudowane z członów stani – „stać się” i sław, czyli „sławny”. Można więc domyślić się, że imię Stanisław oznacza „stań się sławny”; jaki rodzic nie chciałby takiej przyszłości dla swojego potomka? 

W wielu kulturach i społecznościach pierwsze imię, które dziecko otrzymywało po urodzeniu, nie było imieniem nadanym mu na stałe, lecz w późniejszym czasie ulegało zmianie. Imiona te również spełniały funkcję magiczną. Przykładowo, dawni Słowianie często nadawali noworodkowi imię Nienasz lub Niemój, aby odegnać złe duchy i uchronić je przed śmiercią we wczesnym dzieciństwie. 

Po osiągnięciu odpowiedniego wieku młody człowiek wprowadzany był symbolicznie do dorosłej społeczności, czemu towarzyszyły określone obrzędy, np. postrzyżyny chłopców i kosopleciny dziewczynek u Słowian lub indiański rytuał inicjacji. Zwykle po przejściu takiego obrzędu jego bohaterowi nadawano nowe, „dorosłe” imię, które towarzyszyło mu już do końca życia. Co ciekawe, w obrządku katolickim na podobnej zasadzie opiera się sakrament bierzmowania, podczas którego wierny otrzymuje dodatkowe imię. 

Współcześnie imiona straciły swoją magiczną rolę w kulturze. Wybierając imię dla dziecka, rodzice kierują się dziś głównie modą, ładnym brzmieniem lub dopasowaniem do nazwiska. Do łask wracają dawne tradycyjne imiona, popularne są również imiona zapożyczone z innych języków, na przykład z angielskiego. Wielu rodziców nadaje dziecku dwa imiona; drugie imię dziecko często otrzymuje po którymś z dziadków lub innym ważnym dla rodziny przodku. 

Pochodzenie imion norweskich 

Pierwsze wzmianki o nordyckich imionach odnalezione zostały w zapisach runicznych, pochodzących z czasów staronordyckich, około 200–500 roku. Z biegiem kolejnych stuleci ich brzmienie ulegało jednak zmianom. Dopiero w dokumentach z VIII–XIV wieku pojawiają się imiona zbliżone do tych, które obecnie funkcjonują w kraju fiordów. 

Dawne imiona nordyckie tworzone były zwykle na podstawie nazwy rzeczy, istot lub zjawisk znanych ówczesnej społeczności z jej życia codziennego, np. Bjørn, czyli „niedźwiedź” albo Stein, czyli „kamień”. Warto zauważyć, że cząstka „-stein” bardzo często pojawia się również w nazwiskach w językach germańskich, np. w języku niemieckim. Imiona budowano też poprzez połączenie dwóch wyrazów, podobnie jak to miało miejsce w przypadku słowiańskiego Stanisława, o którym wspomnieliśmy wcześniej. Niejednokrotnie pierwszą cząstką było imię nordyckiego bóstwa – w ten sposób powstało na przykład imię Torbjørn – „niedźwiedź Tora”, w którym użyto imienia mitycznego boga burzy i piorunów, Thora (znanego zapewne dobrze współczesnym fanom uniwersum Marvela). Co ciekawe, od imienia Thora pochodzi również nazwa jednego z dni tygodnia – czwartku – w językach skandynawskich oraz m.in. w języku niemieckim i angielskim. 

Podobnie, jak w językach słowiańskich, część imion norweskich przywędrowała do kraju fiordów wraz z wiarą chrześcijańską. Jak to z imionami bywa, z biegiem lat te zapożyczone imiona ewoluowały w kierunku rodzimych, nordyckich brzmień. Przykładowo, pierwotny Johannes zmienił brzmienie na Jon, a Laurentius przekształcił się w formę Lavrans. 

Imiona norweskie nie oparły się też wpływom innych języków. W czasach średniowiecznych wzbogacono język norweski głównie o imiona niemieckie, m.in. Hans. Współcześnie pojawiają się imiona inspirowane światową popkulturą, głównie anglojęzyczną, na przykład Nora, William lub Harry. Ciekawy wpływ na zasób nordyckich imion męskich i żeńskich ma też imigracja, zwłaszcza ze względu na jej dużą skalę w krajach skandynawskich. 

Co mówią statystyki? Ranking imion A.D. 2021 

Listę imion najczęściej nadawanych dzieciom przez rodziców w Norwegii publikuje zwykle Centralne Biuro Statystyczne (SSB). Kiedy przyjrzymy się rankingowi za rok 2021, już na pierwszym miejscu dostrzeżemy ciekawostkę: najpopularniejszymi imionami bowiem okazują się być Nora dla dziewczynek i Noah (lub Noa) dla chłopców. Imię Nora pochodzi z łaciny i oznacza „honor”, a Noah to anglojęzyczna wersja imienia Noe, które po hebrajsku oznacza „odpoczynek, spokój”. Obu tym imionom daleko do tradycji nordyckich, co jednak wobec obcojęzycznych wpływów, o których wspomnieliśmy wyżej, nie jest niczym dziwnym. 

Na pozostałych miejscach w pierwszej dziesiątce najpopularniejszych imion chłopięcych w Norwegii w 2021 roku znalazły się kolejno: 

• Oscar (lub Oskar), 

• Oliver, 
• Lukas (lub Lucas), 
• Isak (lub Isac, Isaac), 
• Aksel (lub Axel), 
• Emil, 

• Filip (lub Philip, Phillip, Fillip), 
• Jakob (lub Jacob), 
• Wiliam. 

W dalszej części rankingu pojawia się sporo imion biblijnych, np. Kasper (lub Casper), Elias, Tobias, Mathias, Markus lub Jonas. Spośród typowych nordyckich imion męskich rodzice chłopców często wybierają imię Olav, Håkon, Sverre lub Odin. To ostatnie pochodzi z mitologii germańskiej, w której Odyn, najważniejszy z bogów, był patronem wojny, mądrości, nauki i poezji. W zestawieniu nie brakuje też ciekawostki – znajdującego się w czwartej dziesiątce arabskiego imienia Mohammad (lub Muhammad, Mohamad), spopularyzowanego zapewne za sprawą imigrantów z Bliskiego Wschodu. 

Rodzice dziewczynek urodzonych w Norwegii w 2021 roku wybierali najczęściej, oprócz Nory, następujące imiona: 

• Emma, 
• Sofie (lub Sophie), 
• Olivia, 
• Ella, 
• Sophia (lub Sofia), 

• Maya (lub Maia, Maja), 
• Leah (lub Lea), 
• Frida, 
• Ingrid. 

Na nieco dalszych pozycjach zestawienia znajdujemy sporo imion popularnych w krajach anglosaskich, na przykład Lilly, Jenny, Victoria lub Julie. Ciekawostką są imiona Hedvig i Hermine, które swoją popularność zawdzięczają najprawdopodobniej znanemu na całym świecie cyklowi powieści brytyjskiej pisarki J.K. Rowling o nastoletnim czarodzieju Harrym Potterze. 

Warto wspomnieć, że w Norwegii popularne jest też nadawanie dzieciom imion podwójnych. W odróżnieniu jednak od realiów znanych z naszego rodzimego podwórka, gdzie większość Polaków posiadających dwa imiona używa tylko pierwszego, Norwegowie używają ich obu. Jedne z najczęściej spotykanych w Norwegii męskich imion podwójnych to Jan Erik, Lars Erik, Ole Kristian, Per Kristian lub Kjell Arne. Podwójne nordyckie imiona damskie, z jakimi możemy się spotkać, to Anne Marie, Anne Lise, Inger Johanne, Else Marie czy Ann Kristin. 

Co oznaczają tradycyjne norweskie imiona? 

Zapożyczenia zapożyczeniami, wróćmy jednak do tradycyjnych imion norweskich, wywodzących się jeszcze z czasów Wikingów i sprawdźmy, co oznaczają niektóre z nich. Okazuje się, że norweskie imiona męskie często są związane z nordyckimi bóstwami (wspomniany już Torbjørn czy Odin) oraz walką lub obroną, na przykład Halvor to „strażnik”, Ivar – „łucznik”, a Egner – „miecz”. Imię Olav, zapisywane też jako Olaf, znaczy „przodek”; Sven to „chłopiec” a Per oznacza „skalny”. 

Nordyckie imiona żeńskie nawiązują przede wszystkim do urody, na przykład Ingrid, czyli „śliczna, kobieca”, ale też do walki i zalet charakteru – Bjørg to „pomoc, ratunek”, Liv to „ochrona”, a Torbjørg znaczy „ochrona Tora”. Końcówka -bjørg w imionach żeńskich, podobnie jak końcówka -bjørn („niedźwiedź”), znana z imion męskich, może też funkcjonować jako samodzielne imię