Skip to main content

Ciekawostki o Norwegii

Ciekawostki o Norwegii 

Norwegia to kraj słynący przede wszystkim z trolli, przepięknych krajobrazów i black metalu. To wyjątkowe państwo zachwyca turystów z całego świata, a wiele osób postanawia osiąść w nim na stałe. Sprawdź, z czego słynie Norwegia i czym wyróżnia się na tle innych krajów. Przygotowaliśmy ciekawostki o Norwegii, dzięki którym lepiej poznasz zwyczaje, tradycje i historię tego skandynawskiego państwa. Zaczynamy! 

Norwegia w liczbach 

Zacznijmy od garści statystyk, takich jak Norwegia i jej powierzchnia, populacja czy średnie zarobki. W tym miejscu znajdziesz też najważniejsze daty i związane z nimi ciekawostki, a także dowiesz się, jakie święta narodowe obchodzi Norwegia. 

  • Populacja Norwegii – w I kwartale 2022 roku w Norwegii mieszkało 5 435 536 osób, w tym 819 356 imigrantów i urodzonych w Norwegii dzieci imigrantów. Gęstość zaludnienia wynosi 14 osób na km2. 
  • Norwegia – powierzchnia – całkowita powierzchnia Norwegii wynosi 385 207 km2, a wody śródlądowe kraju zajmują obszar 19 980 km2. 
  • Imigranci – w I kwartale 2022 roku imigranci w Norwegii stanowili 15,1% populacji kraju. 
  • Średnie zarobki – w 2022 roku średnie miesięczne zarobki w Norwegii wyniosły ok. 50 790 NOK (ok. 22 900 zł). W Norwegii nie obowiązuje jedna powszechna stawka minimalna, gdyż kwota ta różni się w zależności od branży. 
  • 17 maja 1814 r. – tego dnia została uchwalona Konstytucja Norwegii. 17 maja każdego roku Norwegowie wkładają bunad, czyli strój narodowy, i udają się na uroczyste pochody z okazji najważniejszego norweskiego święta. 
  • 7 czerwca 1905 r. – w tym dniu doszło do rozwiązania unii ze Szwecją i ogłoszenia niepodległości Norwegii. 

Flaga Norwegii ma już 200 lat 

Jednym z najbardziej charakterystycznych symboli, z jakich słynie Norwegia, jest jej flaga. Jak wygląda flaga Norwegii? Na czerwonym tle widnieje niebiesko-biały krzyż skandynawski. Lewe i pionowe ramiona krzyża są równe, natomiast prawe jest dwukrotnie dłuższe od pozostałych. Krzyż ten ma symbolizować chrześcijaństwo i znajduje się na flagach wszystkich krajów nordyckich (po raz pierwszy zastosowano go na fladze Danii). Zgodnie z oficjalną symboliką kolor czerwony symbolizuje krew przelaną przez żołnierzy walczących o niepodległość Norwegii, natomiast barwa niebieska jest nawiązaniem do położenia kraju nad otwartą wodą.   

Norwegia, która długo przebywała pod panowaniem Danii, własnej flagi doczekała się dopiero w XIX wieku. Flaga Norwegii powstała w 1821 roku, a niedawno obchodzono 200. rocznicę jej utworzenia. Autorem projektu był Fredrik Meltzer – zaproponowaną przez niego flagę Storting wybrał spośród 18 projektów. Z okazji 200-rocznicy przez cały maj przed siedzibą parlamentu norweskiego można było podziwiać wszystkie stworzone wówczas projekty.

Język norweski ma dwie odmiany pisane 

W języku norweskim występują aż dwie odmiany pisane: nynorsk i bokmål. Tą pierwszą posługuje się 10-15% mieszkańców (głównie z terenów Rogaland, Sogn og Fjordane, Hordaland, Møre og Romsdal i Nord-Gudbrandsdal oraz niektórych części Telemarku, Hallingdal i Valdres), a tą drugą ponad 85% Norwegów. Z czego to wynika? Otóż Norwegia przez 434 lata była całkowicie podporządkowana Danii, czego skutkiem było między innymi obejmowanie stanowisk państwowych przez Duńczyków i stopniowe rozpowszechnianie duńskiego wśród Norwegów.  

Po uwolnieniu się od wpływów duńskich Norwegowie zaczęli zastanawiać się nad przyszłością własnego języka. Utworzyły się dwa stanowiska – pierwsze reprezentował Ivar Aasen (nynorsk), a drugie Knud Knudsen (bokmål). Aasen dążył do stworzenia standardu pisanego na podstawie wiejskich dialektów, uważając, że współczesne gwary w największym stopniu przypominają język staronorweski. Z kolei Knudsen uważał, że standard pisany nie powinien opierać się na gwarach, a przechodzić stopniową ewolucję zgodnie z norweską wymową i ortografią. Efektem jego pracy był riksmål, znorwegizowany język duńsko-norweski, znany dziś jako bokmål. 

Najpopularniejsze norweskie danie to… pizza 

To nie żart. W każdej norweskiej zamrażarce znajdziemy Grandiosę, czyli uwielbianą przez Norwegów mrożoną pizzę. Nic dziwnego więc, że bywa ona żartobliwie nazywana oficjalną potrawą narodową Norwegii. Mieszkańcy kraju fiordów uwielbiają też kuchnię meksykańską, a żaden piątek nie może się odbyć bez taco – piątkowe wieczory z tym daniem mają nawet swoją nazwę: Taco fredag. Mile widziane są również wszelkiego rodzaju food trucki, zwłaszcza te, w których sprzedają pølse i brød (hot dogi) i pølse i lompe (parówki w ziemniaczanych naleśnikach). 

Nie oznacza to jednak, że Norwegowie nie mają kuchni narodowej. Z czego słynie Norwegia kulinarnie? Przede wszystkim z dań mięsnych i rybnych, które często budzą kontrowersje wśród turystów. Warto wymienić choćby lutefisk (ryba marynowana w żrącym ługu), którą przygotowuje się z suszonej ryby (tørrfisk) moczonej przez kilka dni w wodzie, a następnie macerowanej w ługu sodowym. W efekcie otrzymujemy danie o mydlanej konsystencji i intensywnym zapachu oraz smaku. Lutefisk jada się głównie na specjalne okazje, takie jak Boże Narodzenie. Norwegowie chętnie jadają też żeberka wieprzowe (svineribbe) i jagnięce (pinnekjøtt), a także baraninę w kapuście (fårikål) i owczą głowę (smalahove). Nie można przy tym zapominać o zamiłowaniu Norwegów do słodyczy – w całej Skandynawii przysmakiem jest lukrecja, a jednym z ulubionych dań na słodko w Norwegii są gofry (vafler) z dżemem, śmietaną i brązowym serem brunost.

Ciekawostki: Norwegia to państwo opiekuńcze 

Zarówno Norwegię, jak i pozostałe kraje skandynawskie, zaliczamy do państw opiekuńczych, nazywanych również państwami dobrobytu. Celem tej koncepcji ekonomiczno-politycznej jest zapewnienie wszystkim obywatelom dostępu do opieki zdrowotnej i socjalnej, edukacji, mieszkania, opieki nad dziećmi, opieki na starość itp. – od narodzin do śmierci.  

Obowiązkiem rządu, który cieszy się wysokim poziomem zaufania wśród społeczeństwa, jest przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom społecznym, takim jak ubóstwo i bezrobocie. Jest to możliwe dzięki ingerencji w gospodarkę, która ma na celu osiągnięcie dobrobytu – niezbędnego do realizacji idei państwa opiekuńczego. W takich państwach obywatele płacą wysokie podatki, gdyż w ten sposób możliwe jest zapewnienie dobrej jakości życia i usług. W przeciwieństwie do Polaków Skandynawowie nie narzekają na podatki, gdyż traktują je jako swego rodzaju inwestycję w dobra, z których korzystają na co dzień.  

Norwegię zaliczamy do państw opiekuńczych w modelu socjaldemokratycznym. Taki model cechuje się przyznawaniem świadczeń wszystkim obywatelom, zarówno klasie średniej, jak i osobom pobierającym zasiłek dla bezrobotnych. Państwa opiekuńcze wspierają również samorealizację jednostek oraz prawa człowieka i mniejszości. Koncepcja państwa dobrobytu bardzo często przywoływana jest przy okazji corocznych wyników raportu World Happiness Report, w którego czołówce od lat plasują się kraje skandynawskie. 

Najwyższa góra Skandynawii znajduje się w Norwegii 

Ponad 480 milionów lat temu, na skutek zderzenia dwóch pradawnych kontynentów, ukształtowały się Góry Skandynawskie, które są największym pasmem górskim w północnej Europie. Pas górski, leżący na terytorium Norwegii, Szwecji i Finlandii, ma 550 km szerokości i 1800 km długości. Najwyższym szczytem Gór Skandynawskich jest Galdhøpiggen (2469 m n.p.m.), który znajduje się w Parku Narodowym Jotunheimen (Norwegia). Ciekawostki dotyczące najwyższych szczytów Norwegii nie pomijają faktu, że w pobliżu Galdhøpiggen znajduje się Glittertind (2465 m n.p.m.), który jest tylko o kilka metrów niższy. Aby dostać się na Galdhøpiggen, można wybrać jedną z dwóch tras – pierwszą, a zarazem łatwiejszą z nich jest podejście ze Spiterstulen. Z kolei trasa z Juvasshytta prowadzi przez lodowiec, co sprawia, że jest wybierana przez bardziej doświadczonych alpinistów.

Polacy to największa mniejszość narodowa w Norwegii 

Ciekawostki o Norwegii dotyczą także Polaków. Jak podaje Statistisk sentralbyrå na przełomie 2021/2022 łączna liczba wszystkich imigrantów w Norwegii wyniosła 819 400 osób, czyli 15,1% populacji kraju. Najliczniejszą mniejszością narodową nadal pozostają Polacy – na przełomie tych lat mieszkało w Norwegii 105 500 osób z Polski. Kolejne największe mniejszości to Litwini (42 000), Szwedzi (35 900) i Syryjczycy (34 400). Polacy są grupą, której liczebność najbardziej wzrosła między 2021 a 2022 rokiem, a w ciągu minionego roku do Norwegii przyjechało 3300 osób z Polski. 

Polska emigracja do Norwegii rozpoczęła się już pod koniec XIX wieku, a w trakcie II wojny światowej do tego skandynawskiego kraju trafili m.in. jeńcy wojenni z Polski. W 1946 roku mieszkało tam ok. 1280 Polaków, głównie mężczyzn, a w latach 90. XX wieku Norwegia stała się popularnym celem osób szukających pracy sezonowej. Najwięcej rodaków wyemigrowało do kraju fiordów w 2004 roku, a w latach 2010/2011 mieszkało tam już 55 000 Polaków. 

W Norwegii mieszkają dwie mniejszości etniczne 

Oprócz mniejszości narodowych w Norwegii mieszkają też mniejszości etniczne – Saamowie i Kwenowie. Ci pierwsi, nazywani niekiedy Lapończykami (co uważają za obraźliwe), zamieszkują Sápmi (Laponię). Kraj Saamów leży na północy Półwyspu Skandynawskiego i Półwyspu Kolskiego, a jego zasięg obejmuje Norwegię, Szwecję, Finlandię i Rosję. Saamowie stanowią rdzenną ludność tego regionu, która mieszka tam od ok. 10 tysięcy lat. Głównym ośrodkiem miejskim Saamów w Norwegii jest miasto Kautokeino. Saamowie, którzy słyną z hodowli reniferów, przez lata byli piętnowani przez Norwegów i poddawani intensywnej norwegizacji. Jednym z najbardziej wykluczanych elementów tradycji saamskiej był joik, charakterystyczny śpiew, który obecnie można często znaleźć w muzyce folkowej i popularnej – najsłynniejszą saamską piosenkarką, która wplata joik we własne utwory, jest Mari Boine. Tym, co wyróżnia Saamów, jest gákti, tradycyjny strój, który noszą zarówno do pracy, jak i od święta. Saamowie mają też własną flagę – na niebieskim i czerwonym tle znajdują się dwa pionowe pasy w żółtym i zielonym kolorze. W centrum flagi umieszczony jest niebiesko-czerwony okrąg, który symbolizuje księżyc oraz słońce. 

Druga mniejszość etniczna Norwegii to Kwenowie, którzy są potomkami imigrantów z Finlandii, dlatego też bywają nazywani „norweskimi Finami”. Przybyli tu na przełomie XVIII/XIX wieku w poszukiwaniu pożywienia, uciekając przed skutkami wielkiej wojny północnej. Kwenowie osiedlili się w Finnmarku na północy kraju, gdzie znaleźli pracę, jedzenie i mieszkanie. Zamieszkując tereny, na których dominują Saamowie, Kwenowie niejako zintegrowali się z rdzenną ludnością Norwegii, a wielu z nich przyjęło saamską kulturę, język i zwyczaje. Za kweńską stolicę Norwegii uznawane jest miasto Vadsø.

Z czego słynie Norwegia, czyli najpopularniejsze pamiątki 

To, z czego słynie Norwegia, najlepiej widoczne jest podczas obserwacji najpopularniejszych pamiątek kupowanych przez turystów. Na pierwszym miejscu niewątpliwe znajdują się trolle, które w Norwegii można znaleźć na każdym kroku. Mowa oczywiście o małych i dużych figurkach, które stanowią nieco szpetną dekorację regału czy salonu. Taki troll ma jednak przynosić szczęście (zwłaszcza po potarciu jego nosa), dlatego warto znaleźć dla niego dobre miejsce w domu. Równie dużą popularnością cieszą się pamiątki z motywami wikińskimi – od statków przez figurki bogów nordyckich i słynnych wikingów. Turyści często zabierają w podróż powrotną jedzenie, a konkretnie dania, z których słynie Norwegia. Na prezent najczęściej kupuje się brunost (koniecznie razem z łopatką do sera ostehøvel!), a także suszone mięso z renifera i suszoną rybę. Popularną pamiątką jest także norweski sweter ze wzorem Marius, który oryginalnie produkuje się z cienkiej, mocnej i przewiewnej przędzy wełnianej. Ten motyw można też znaleźć na czapkach, skarpetach, szalikach czy rękawiczkach. Turyści chętnie też kupują wełniane skarpety z motywem Selbu Rose.