Skip to main content

Pobyt i praca w Norwegii

Co się dzieje, gdy przebywam w Norwegii już sześć miesięcy jako poszukujący pracy?

Przepisy prawne zezwalają na pobyt w Norwegii do sześciu miesięcy od momentu przyjazdu. Nie ma jednak żadnych wymogów co do tego, jak długo powinieneś przebywać poza granicami tego kraju. W praktyce możesz wjechać na teren Unii Europejskiej nawet na jeden dzień, a następnie wrócić i przebywać kolejne sześć miesięcy. W przypadku krótkich wyjazdów warto zachować dokumenty podróży lub inny pisemny dowód na pobyt poza Norwegią, np. fakturę wystawioną na swoje nazwisko. Warto jednak wiedzieć, że po upływie sześciu miesięcy, należy niezwłocznie ubiegać się o pozwolenie na pobyt w Norwegii oraz zarejestrować się w Urzędzie Ewidencji Ludności.

W którym kraju jestem objęty ubezpieczeniem społecznym?

Jeżeli nie jesteś tak zwanym pracownikiem granicznym, ale mieszkasz w innym kraju EOG, niż kraj w którym pracujesz, to z reguły jesteś objęty systemem ubezpieczeń społecznych w kraju, w którym pracujesz. Jeżeli stracisz pracę, to możesz wybrać, czy będziesz ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych z kraju, w którym pracujesz, czy z kraju, w którym mieszkasz. Warunkiem otrzymania zasiłku dla bezrobotnych z kraju, w którym pracujesz jest to, że nadal tam przebywasz i że jesteś tam zarejestrowany jako poszukujący pracy. Wyjątkiem są osoby będące pracownikami granicznymi, które przebywają na permitteringu

Czy potrzebuję paszportu, żeby pojechać do Norwegii?

W teorii dowód osobisty obywatela UE służy w Norwegii jako ważny dowód tożsamości. W praktyce posługiwanie się nim tak, jak paszportem może być problematyczne, na przykład podczas zakładania konta w banku, zatrzymania przez patrol drogowy itp. Posiadanie paszportu w Norwegii jest o wiele bardziej rekomendowane, ponieważ jest on w pełni akceptowalnym i lepiej zabezpieczonym dokumentem tożsamości niż zwykły dowód osobisty.

Za jakie dni świąteczne pracodawca ma obowiązek wypłacić mi pensję?

Tylko za 1 i 17 maja, o ile te dni nie przypadają w niedzielę. Wynagrodzenie należy się tylko osobom zatrudnionym przez ostatnie 30 dni u danego pracodawcy bądź później, o ile umowa została zawarta na dłuższy czas niż 30 dni. Jeśli pracownik musi w tym dniu pracować, o ile w umowie nie jest zapisane inaczej, pracodawca musi zapłacić dodatkowo minimalnie 50% stawki. Inne dni świąteczne nie muszą być regulowane przez pracodawcę, ale mogą. 

Jakie minimalne fundusze powinienem posiadać, żeby wyjechać do Norwegii?

Tego zagadnienia nie regulują już przepisy. Wiele zależy od sytuacji – gdzie zamierzasz się zatrzymać, czy masz już poważną ofertę pracy itp. W praktyce, wyjazd do Norwegii, wiąże się z posiadaniem od 8000 – 12 000 NOK na miesiąc.

Jak i gdzie mogę otrzymać kartę pobytową?

Karta pobytu w Norwegii wydawana jest osobom, które otrzymały jedno z poniższych zezwoleń:

– zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

– zezwolenie na osiedlenie się w Polsce,

– zezwolenie na pobyt w Polsce rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich,

– zezwolenie na pobyt tolerowany,

– status uchodźcy,

– ochronę uzupełniającą.

Kartę pobytu w Norwegii wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania i należy ją odebrać osobiście. W przypadku małoletniego poniżej 13 roku życia odbioru dokonuje jego przedstawiciel ustawowy lub kurator.

Gdzie mogę zgłosić nieprawidłowości w pracy, na przykład złe warunki zakwaterowania pracowników albo brak wypłat za nadgodziny?

Tego rodzaju nieprawidłowości należy zgłaszać do Państwowej Inspekcji Pracy w Norwegii, czyli Arbeidstilsynet. Państwowa Inspekcja Pracy to organ podlegający Ministerstwu Pracy i Polityki Społecznej (Arbeids- og sosialdepartementet). Zadaniem tego organu jest nadzór nad tym czy przedsiębiorstwa przestrzegają norweskigo Kodeksu Pracy (arbeidsmiljøloven). Według Prawa o obcokrajowcach (Utlendingsloven) i Prawa o upowszechnianiu umów zbiorowych (Allmenngjøringsloven) Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo i obowiązek kontroli warunków pracy i płacy pracowników zagranicznych. Zgłoszenia można dokonać anonimowo. Po otrzymaniu zgłoszenia o łamaniu praw pracowników Arbeidstilsynet
ma obowiązek przeprowadzić w miejscu pracy kontrolę w celu ustalenia stanu
faktycznego. Poważne łamanie przepisów przez pracodawcę można też zgłaszać bezpośrednio policji.

Znalazłem nową pracę, czy mogę odejść od poprzedniego pracodawcy bez zachowania okresu wypowiedzenia?

Takie rozwiązanie jest możliwe jedynie za porozumieniem stron. Jeśli pracodawca nie zgadza się na skrócenie okresu wypowiedzenia, ma do tego prawo.

Pozwolenia w Norwegii

Jak i gdzie ubiegać się o pozwolenie na pobyt?

O zezwolenie na pobyt w Norwegii możesz ubiegać się w dwóch miejscach – w Norwegii lub w swoim kraju ojczystym. Jeżeli przebywasz na terenie Norwegii, powinieneś złożyć wniosek na lokalnym posterunku policji lub SUA (centrum obsługi pracowników zagranicznych) (w tym przypadku należy uprzednio dokonać rejestracji wniosku na stronie udi.no). Jeżeli jednak przebywasz w swoim ojczystym kraju, możesz złożyć wniosek o pozwolenie na pobyt w Norwegii w najbliższej norweskiej placówce dyplomatycznej. Warto wiedzieć, że w przypadku rodzin na spotkanie w UDI należy umówić wszystkich jej członków.

Czy złożenie wniosku o rejestrację w Norwegii, czyli „registreringsbevis”, kosztuje?

Wnioski mające na celu rejestrację pobytu w Norwegii oraz potwierdzające, iż obywatel jednego z krajów Unii Europejskiej zamieszkuje na terenie Norwegii, wydawane są bezpłatnie.

Jak długo jest ważne pozwolenie na pobyt i pracę w Norwegii?

Pozwolenie na pobyt i pracę w Norwegii, jest ważne tak długo, jak długo spełniamy warunki do uzyskania tej rejestracji. Wiąże się to z tym, że kiedy posiadamy rejestrację pobytu w Norwegii, a nie spełniamy warunków do jej uzyskania (na przykład nie mamy pracy ani środków do życia i nie jesteśmy na utrzymaniu osób trzecich), to nie mamy prawa przebywać na terenie Norwegii. W momencie, kiedy znów te warunki spełniamy, automatycznie rejestracja staje się ważna.

Czy mogę zacząć pracę, zanim wniosek o pozwolenie zostanie rozpatrzony?

Tak. Pozwolenie na pracę w Norwegii nie jest wymagane przez pierwsze 3 miesiące.

Czy pracodawca, przyjaciele, rodzina lub moi gospodarze mogą złożyć podanie o pozwolenie na pracę w moim imieniu?

Pracodawca może złożyć wniosek o pozwolenie na pracę w Norwegii na policji, jeżeli posiada Twoje pisemne upoważnienie (na osobnym blankiecie). Przyjaciele, rodzina lub Twoi gospodarze nie mogą jednak złożyć takiego podania w Twoim imieniu.

Czy mam prawo odwoływać się od decyzji w przypadku odmowy pozwolenia na pracę?

Tak. Jeżeli złożysz odwołanie dotyczące odmowy pozwolenia na pracę w Norwegii, to zostanie ono rozpatrzone w UDI, a następnie w Utlendingsnemnda (UNE), jeżeli UDI nie zmieni swojej poprzedniej decyzji. Rozpatrzenie odwołania nic nie kosztuje.

Ile czasu zajmuje rozpatrzenie wniosku o pozwolenie o pracę?

Podczas elektronicznej rejestracji wniosku na stronie udi.no ustala się termin spotkania na policji i o ile wszystkie warunki do uzyskania pozwolenia zostaną spełnione, pozwolenie na pracę w Norwegii może zostać wydane od ręki bądź w ciągu 2 tygodni od wizyty w UDI.

Czy w Norwegii można posiadać podwójne obywatelstwo?

Tak. Od 1 stycznia 2020 roku istnieje całkowita możliwość zatrzymania podwójnego obywatelstwa w Norwegii.

Rozliczenia podatkowe w Norwegii

Jakich dokumentów potrzebuję do rozliczenia podatkowego?

Lista dokumentów potrzebnych do rozliczenia podatku w Norwegii różni się w zależności od rodzaju wykorzystywanych ulg. Po więcej szczegółowych informacji na ten temat zapraszamy do zakładki ROZLICZENIA PODATKOWE, gdzie dokładnie wszystko wyjaśniamy. Jeśli nie jesteś pewien, o jaki rodzaj odliczeń się ubiegać, zapraszamy do bezpośredniego kontaktu w jednym z naszych biur.

Co to jest dokument Årsoppgave fra banken?

Jest to dokument zawierający dokładne rozliczenie podatkowe w Norwegii, który informuje o stanie konta na koniec danego roku rozliczeniowego.

Co to jest dokument Lønns- og trekkoppgave?

Lønns- og trekkoppgave jest to dokument dotyczący rozliczenia podatkowego w Norwegii. Wystawiany jest on przez pracodawcę z dokładną informacją o zarobkach i zapłaconym podatku w danym roku. Zawiera on podsumowanie roczne zarobków oraz sumę wpłaconych zaliczek na podatek. Można go też znaleźć na ostatnim wydanym w danym roku pasku wypłaty. Te informacje są niezbędne, aby prawidłowo skontrolować poprawność zeznania podatkowego.

Co to jest Skattemelding?

Dokument Skattemelding, dawniej określany jako Selvangivelse, to wstępnie wypełniony formularz rozliczenia podatkowego w Norwegii wystawiany przez norweski urząd podatkowy i przesyłany elektronicznie do systemu Altinn lub na zarejestrowany adres podatnika Norwegii bądź w Polsce. Obowiązkiem podatnika jest skontrolować poprawność jego danych, w szczególności wysokości zarobków i innych dochodów oraz ewentualnie nanieść przysługujące ulgi. Jeśli w określonym czasie podatnik nie wniesie żadnych poprawek, urząd będzie procedował wniosek bez udziału podatnika.

Czy osobom, które samotnie wychowują dzieci, przysługują dodatkowe odpisy od podatku?

Tak. Istnieje tak zwany specjalny odpis rodzicielski w Norwegii, którego kwota zmienia się w zależności od ilości miesięcy samotnej opieki nad dzieckiem/dziećmi. Maksymalna kwota odpisu w roku 2020 wyniosła 51 804  NOK (po 4 317 NOK za każdy miesiąc samotnej opieki nad dzieckiem). Odpis rodzicielski w Norwegii przysługuje osobom, które pobierały rozszerzony zasiłek rodzinny (utvidet barnetrygd) na dziecko/dzieci i jest z reguły automatycznie ujęty na wstępnym zeznaniu podatkowym. Jeśli odpis został błędnie naliczony lub go brakuje, zmiany należy udokumentować na zeznaniu podatkowym poprzez przedstawienie dokumentacji z NAV o przyznaniu rozszerzonego zasiłku rodzinnego

W jakiej formie należy dostarczać dokumenty – kopie czy oryginały?

Dokumenty rozliczenia podatkowego w Norwegii należy dostarczyć do urzędu skarbowego (Skatteetaten). Dokumenty mogą zostać wysyłane w formie kopii, ze względu na to iż oryginały nie są odsyłane przez urząd.

W jakiej formie można otrzymać zwrot podatku?

Zwrot podatku w Norwegii można otrzymać za pomocą przelewu na konto.

Jakie są konsekwencje nierozliczenia się z podatku?

Jeżeli podatnik nie złoży zeznania dotyczącego rozliczenia podatku w Norwegii, urząd rozliczy go automatycznie, bez wielu istotnych odpisów. Na podatnikach spoczywa obowiązek podania prawdziwych danych urzędowi skarbowemu, a te uwzględnione we wstępnie wypełnionym druku, czyli skattemelding, nie zawsze są poprawne. Jeśli we wstępnym zeznaniu podatkowym były błędy, a podatnik ich nie skorygował (bo nie złożył zeznania), nie ma prawa do odwołania się od wyniku rozliczenia przed uiszczeniem ewentualnych należności. Może także zostać nałożona na niego kara w wysokości nawet do 30% podatku należnego za dany rok. Ryzykujemy zatem nie tylko tym, że stracimy wiele tysięcy koron należnych nam odpisów, ale też, że dopłacimy z podatku w wyniku nieskorygowanych błędów.

Pracownicy podlegający pod SFU muszą złożyć rozliczenie podatkowe w Norwegii. Brak złożenia zeznania podatkowego może pociągnąć za sobą nałożenie podatku karnego w wysokości do 30% podatku należnego za dany rok. (O ile kilka lat temu zdarzało się to naprawdę rzadko, o tyle w ostatnich latach urząd skarbowy coraz bardziej konsekwentnie egzekwuje tę karę). Obowiązkiem składania zeznania są objęci również przedsiębiorcy.

Zrezygnowałem z kildeskatt. Czy to prawda, że nie muszę robić rozliczenia w Norwegii?

Niestety jest to nieprawda. Trzeba wykonać rozliczenie i wysłać wypełniony skattemelding do Skatteetaten.

W 2021 r. miałem kartę kildeskatt, czy to prawda, że nie musze wykonywać rozliczenia?

FAKT I MIT! Fakt jest taki, że nie trzeba wykonywać rozliczenia w Norwegii, ale jeśli jestem rezydentem podatkowy w Polsce muszę wykonać rozliczenie

Jestem rezydentem w Norwegii, czy muszę zgłosić stan konta bankowego z Polski w Norwegii ?

Tak. Podatnik musi zgłosić wszystkie dochody, nieruchomości, stan majątku- w tym stan kont bankowych w kraju, w którym ma rezydencję. W tym przypadku jest to Norwegia i w rozliczeniu norweskim należy wykazać stany kont, posiadane nieruchomości, akcje i obligacje z innych krajów niż Norwegia.

Chcę wykazać dochody z Norwegii w polskim PIT, czy przysługuje mi ulga na jedno dziecko?

Nie, jeśli podatnik nie ma dochodów w Polsce i tylko w Norwegii- nie przysługuje ulga na dziecko w PIT. Należy też pamiętać, że jeśli współmałżonek podatnika wnioskuje o ulgę na jedno dziecko i małżonkowie rozliczają się osobno- po przekroczeniu dochodu 112 tysięcy złotych łącznie ulga na jedno dziecko nie przysługuje.  Ulga na dzieci przysługuje w przypadku dwójki lub więcej dzieci, nawet jeśli podatnicy rozliczają się na osobnych PITach.

Czy przy rozliczeniu PITu w Polsce będę miał dużą dopłatę do podatku?

Dopłata do podatku w Polsce występuje tylko wtedy, kiedy podatnik ma dochody zarówno w Norwegii jak i w Polsce. Jeśli dochody są tylko w Norwegii- dopłaty nie będzie, a wykazanie dochodów jest tylko informacyjne.

Czy mając rodzinę w Polsce i pracując w Norwegii- jestem rezydentem w Polsce?

Tak. Głównym czynnikiem determinującym rezydencji podatkową jest fakt posiadania rodziny- a co za tym idzie centrum interesów życiowych w danym kraju. Dla osób, które chcą rozliczyć się w statusie pendler takim czynnikiem może być tez mieszkanie lub dom własnościowy w Polsce w połączeniu z częstymi dojazdami do kraju.

Posiadam certyfikat rezydencji podatkowej, czy muszę składać zeznanie podatkowe w Polsce?

Posiadanie certyfikatu rezydencji w Norwegii nie jest dokumentem przesądzającym ostatecznie o tym, czy dana osoba posiada obowiązek złożenia w Polsce zeznania podatkowego. Nawet posiadając ten dokument można być zobowiązanym do uregulowania spraw z polskim urzędem skarbowym. Podczas rozstrzygania, czy podlega się temu obowiązkowi, czy nie, liczy się bowiem całościowa sytuacja podatnika, w tym czy posiada w Polsce centrum interesów życiowych (na przykład żonę, firmę, dochody) oraz ile czasu w roku spędza faktycznie w obu krajach.

Czy jeśli od lat mieszkam w Norwegii na stałe razem z rodziną, to ciągle należą mi się jakieś ulgi podatkowe?

Tak, osoby na stałe zamieszkałe w Norwegii wraz z rodziną mogą korzystać z szeregu ulg podatkowych w Norwegii. Większość z nich daje w praktyce mniejsze korzyści finansowe niż ulgi, z jakich zwykle korzystają obcokrajowcy, jednak i tak warto zyskać wiedzę na ich temat.

Czy musze wykazywać kryptowaluty?

Każda osoba posiadająca kryptowaluty w danym roku podatkowym zobowiązana jest zgłosić ten fakt w rocznym rozliczeniu. Podatnik musi sam zgłosić do urzędu skarbowego zysk/stratę z tytułu  sprzedaży kryptowaluty w zeznaniu rocznym. Należy zaznaczyć, iż kryptowaluty wykazujemy tam gdzie jesteśmy rezydentami podatkowymi. 

Zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii

Uzyskałem uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych w Norwegii. Czy mogę „eksportować” je do innego kraju?

Jeżeli uzyskałeś uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych w Norwegii i zamierzasz przeprowadzić się do innego kraju EOG, to możesz zabrać te uprawnienia z sobą na określony czas. W tym celu musisz uzyskać pozwolenie na wyjazd od NAV-u.

NAV po otrzymaniu dokumentu na tydzień przed planowanym wyjazdem wydaje druk PDU2. Po przyjeździe do Polski w ciągu 7 dni trzeba się zarejestrować w PUP jako osoba poszukująca pracy oraz przedstawić w Wojewódzkim Urzędzie Pracy druk PDU2 oraz zaświadczenie o zarejestrowaniu w PUP jako osoba poszukująca pracy. Wojewódzki Urząd powiadomi NAV o dopełnieniu formalności. Świadczenie wypłaca zagraniczna instytucja państwowa, która je przyznała

Gdzie powinienem starać się o zasiłek dla bezrobotnych, jeżeli pracowałem w Norwegii, a mieszkam w innym kraju EOG?

Jeżeli jesteś pracownikiem granicznym i pracowałeś w Norwegii, to musisz zarejestrować się jako poszukujący pracy i złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii w Twoim miejscowym biurze NAV.

Jak długo mogę zachować zasiłek dla bezrobotnych z Norwegii w innym kraju?

Zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii można zatrzymać do trzech miesięcy.

Czy należy mi się zasiłek dla bezrobotnych podczas pobytu w Polsce?

Nie, z zasady nie należy się, choć istnieją wyjątki. Urząd pracy nie przyznaje świadczenia za to, że ktoś jest bez pracy, ale za to, że jej szuka. Wyjazd za granicę należy zgłosić na karcie meldunkowej, by zrobić przerwę w pobieraniu zasiłku. Zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii można ewentualnie przenieść na 3 miesiące do Polski na czas poszukiwania pracy tamże. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek w NAV i otrzymać zgodę. Wyjątkiem są osoby ze statusem pendler będące na permiteringu, które obowiązują inne zasady. Po więcej informacji zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z jednym z naszych biur. Zasiłek dla bezrobotnych z Norwegii można też pobierać podczas urlopu w Polsce lub innym kraju, jeśli ma się w NAV przydzielony płatny urlop, do którego prawa nabiera się z czasem.

Czy będąc w Polsce mogę ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych?

Jeśli uzyskałeś prawo do zasiłku dla bezrobotnych w Norwegii i przeprowadzasz się do innego kraju EOG możesz starać się o zasiłek w Polsce. Wymagany jest wówczas Certyfikat PD U1, aby udokumentować swoje prawa.

Zasiłek na dzieci w Norwegii

Kiedy należy złożyć wniosek o zasiłek „tacierzyński”?

Zalecamy złożenie wniosku o zasiłek tacierzyński w Norwegii na 4-6 tygodni przed otrzymaniem zasiłku rodzicielskiego. Wniosek należy złożyć nie później niż dzień przed ostatnim dniem pobierania zasiłku rodzicielskiego przez matkę. Jeśli złożysz wniosek w późniejszym terminie, otrzymasz odpowiednio mniej dni z zasiłkiem rodzicielskim.

 

Jeżeli zaś tylko ojciec ma prawo do tacierzyńskiego, może wówczas otrzymać:

50 tygodni – 80% pensji

40 tygodni – 100% pensji.

Jeśli mama przebywa i rodzi w Polsce:

42 tygodnie – 80%

32 tygodnie – 100%

Ile czasu wstecz mogę starać się o zasiłek rodzinny?

Zasiłek rodzinny w Norwegii przysługuje na 3 lata wstecz.

Czy zasiłek opiekuńczy (kontantstøtte) przysługuje mi według nowych przepisów, jeśli w Norwegii mieszkam dopiero od trzech lat?

Według przepisów wprowadzonych 1 lipca 2017 roku, jeśli dziecko mieszka z obojgiem rodziców, to matka i ojciec muszą się wykazać co najmniej pięcioletnim członkostwem w NAV lub w tożsamej instytucji w innym kraju strefy Schengen, aby otrzymać zasiłek opiekuńczy w Norwegii. W praktyce oznacza to, iż należy mieć na swoim koncie co najmniej 5 lat pracy lub otrzymywania świadczenia zastępującego dochody z zatrudnienia, na przykład zasiłku dla bezrobotnych czy renty. Nie ma zatem znaczenia, czy ktoś przebywał w Norwegii, czy w Polsce, ale czy był w ciągu ostatnich pięciu lat objęty ubezpieczeniem społecznym.

Ile wynosi zasiłek dyferencyjny?

Dziecko poniżej 6 roku życia 1676 nok 

Dziecko ponad 6 lat 1 054 nok 

Czy mogę wnioskować o omsorgspenger, jeśli to moja żona/partnerka jest chora, a nie dziecko?

Tak, pod warunkiem, że żona/partnerka jest osobą, która na co dzień opiekuje się dzieckiem, a dziecko z jakiś względów nie uczęszcza do placówki opiekuńczej.

Wypadek w pracy w Norwegii

Miałem wypadek przy pracy w Norwegii. Czy należy mi się odszkodowanie?

To zależy od okoliczności, miejsca, skutków zdarzenia oraz przede wszystkim od polisy jaką ma wykupioną pracodawca i od uszczerbku na zdrowiu.

Jeśli w wyniku wypadku w pracy w Norwegii doznałeś uszczerbku na zdrowiu, oceną jego skali zajmie się lekarz rodzinny. Ta procedura trwa zwykle wiele miesięcy. Jeśli uszczerbek jest powyżej 15 %, to NAV może przyznać częściowe lub pełne świadczenie rentowe.

O odszkodowanie od ubezpieczyciela pracodawcy mogą się starać wszystkie osoby. Jeśli wypadek przy pracy był w twojej ocenie wynikiem popełnionego przez kogoś błędu lub niedopatrzenia, możesz dochodzić zadośćuczynienia na drodze prawnej. W sprawie odszkodowania w Norwegii za wypadek, który zdarzył się w miejscu pracy i w czasie wykonywanych zadań zawodowych najlepiej skontaktować się ze specjalizującym się w tych sprawach adwokatem, który oszacuje, czy istnieje podstawa do składania pozwu.

Czy po wypadku powinienem zebrać dokumentację konieczną dla pomniejszych starań o ewentualne odszkodowanie?

Jeśli dojdzie do wypadku w pracy w Norwegii, w wyniku którego ktoś odniesie poważne obrażenia, pracodawca ma obowiązek zawiadomić Państwową Inspekcję Pracy i wysłać tam zgłoszenie o wypadku. W takim zgłoszeniu powinien podać wszystkie szczegóły. To procedura korzystna dla pracownika, bowiem może stanowić podstawę do późniejszych roszczeń. Prawo nie definiuje „poważnego obrażenia”, więc pracodawcom zdaje się bagatelizować wypadki w miejscu pracy, co pozwala im uniknąć formalności. Tymczasem Inspekcja wśród przykładów wymienia między innymi: wstrząśnienie mózgu, złamania palców, uszkodzenia organów wewnętrznych, zatrucia niebezpiecznymi substancjami wykorzystywanymi w pracy, omdlenia spowodowane warunkami pracy, oparzenia czy poważne wychłodzenie. Generalnie Arbeidstilsynet uznaje, że jeżeli pracownik po zdarzeniu wymaga leczenia szpitalnego, to wypadek klasyfikuje się jako poważny i powinien on zostać zgłoszony przez pracodawcę na odpowiednim formularzu.

Za każdym razem, gdy dojdzie do wypadku w pracy w Norwegii, przy którym doznane obrażenia wymagają leczenia, warto przypomnieć pracodawcy o obowiązku wysłania formalnego zgłoszenia.

Osobna procedura odbywa się w NAV, gdy zgłasza się tam uszczerbek na zdrowiu. Do urzędu pacjent przesyła wtedy wyjaśnienie własne dotyczące wypadku.

Świadczenia chorobowe w Norwegii

Czy mogę wyjechać do Polski pobierając w Norwegii chorobowe?

Tak, istnieje możliwość wyjazdu do innego kraju, w trakcie pobierania zasiłku chorobowego w Norwegii, jednak wcześniej należy uzyskać od lekarza zaświadczenie, że nie ma ku temu przeciwwskazań medycznych.

Pracuję w Norwegii, ale zachorowałem podczas pobytu w Polsce. Co powinienem zrobić ze zwolnieniem otrzymanym od polskiego lekarza?

Przekazać do NAV poprzez ZUS w Polsce wraz z oświadczeniem do zagranicznych zwolnień lekarskich. Trzeba także wysłać samodzielnie wniosek do NAV o wypłatę świadczenia. Należy również takie zwolnienie lekarskie w Norwegii bezzwłocznie przekazać do swojego pracodawcy oraz być z nim w stałym kontakcie.

Kiedy przysługuje zasiłek przejściowy AAP?

Zasiłek rehabilitacyjny w Norwegii AAP rozpoczyna się po roku otrzymywania zasiłku chorobowego, gdy pacjent wymaga dalszego leczenia / rehabilitacji. Podczas pobierania tego zasiłku można pracować na część etatu, ale pracę można podjąć, tylko w takim zakresie jaki jest określony w decyzji z NAV, np. 50 lub 70 %.

Czy można zwolnić pracownika na zwolnieniu chorobowym

Nie można zwolnić pracownika na zasiłku chorobowym, można jedynie podważyć jego zwolnienie w NAV i zgłosić że ma się wątpliwości.

Czy pracodawca ma prawo wpisać egenmelding zamiast zwolnienia lekarskiego?

To nie pracodawca decyduje o tym, czy wpisać egenmelding czy sykemelding. Jeśli pracownik otrzymał zwolnienie lekarskie to pracodawca musi odpowiednio zastosować się do decyzji lekarza.

Jak obliczana jest wysokość chorobowego ?

Ze średniej zarobków za ostatnie 3 miesiące przed zachorowaniem, która jest przeliczana na dochód roczny. Na tej podstawie wyliczana jest kwota dzienna zasiłku. Wyjątkiem jest sytuacja, w której różnica w miesięcznych przychodach różni się od siebie o ponad 25%- w tym wypadku wyliczana jest średnia roczna. 

Ile czasu można pobierać zasiłek chorobowy ?

W ciągu 3 lat można pobrać łącznie 52 tygodnie chorobowego.

Ile czasu musi minąć, aby po 52 tygodniach pójść ponownie na zwolnienie ?

Należy mieć ciągłość pracy minimum pół roku.

Czy pracownikowi rotacyjnemu przysługuje wypłata pierwszych 16 dni zwolnienia przez pracodawcę?

W tej sytuacji pracodawca nie wypłaca chorobowego od 1 dnia zwolnienia, tylko od tego dnia w którym pracownik powinien być w pracy.

Jak długo czeka się na wypłatę chorobowego ?

Wypłata z reguły następuje po 12 tygodniach ale w praktyce czeka się dłużej.

Czy jeśli miałem przerwę 3 tygodnie od pracy, a teraz pracuję  tylko 2 tygodnie to mogę liczyć na zasiłek chorobowy?

Istnieje wyjątek, jeśli przed przerwą był inny pracodawca przez dłuższy okres czasu to można złożyć specjalny wniosek. Chorobowe wypłacone będzie w wymiarze 65%,ale  dopiero od 15 dnia zwolnienia.

Czy pracownik może żądać odzyskanie wykorzystanego urlopu po tym jak odbył go w całości, ale zaraz po nim zachorował i otrzymał zwolnienie obejmujące jego urlop?

Pracownik nie ma do tego prawa. Aby skorzystać ze zwolnienia lekarskiego, które jest w trakcie urlopu, należy niezwłocznie poinformować pracodawcę o chęci wstrzymania urlopu i przełożenia go na inny termin. Jeśli pracodawca dostanie taką informację PO urlopie, to jest to już za późno. Jeśli pracownik zgłosi tę sytuację do NAV, pracodawca jak najbardziej może zwolnienie podważyć. 

Co zrobić gdy ubezpieczalnia nie honoruje polskiego zwolnienia lekarskiego ? Czy HELFO może zatwierdzić to zwolnienie aby ubezpieczalnia je przyjęła ?

Helfo nic nie zatwierdzi. Lekarz norweski może wystawić zwolnienie na podstawie polskiego zwolnienia i musi to być lekarz rodzinny- fastlege, który zna pacjenta i jest z nim w ciągłym kontakcie. Należy pamiętać, że lekarz norweski nie ma takiego obowiązku. Istnieje jeszcze możliwość aby sprawdzić czy ubezpieczalnia nie ma specjalnych druków do zwolnień zagranicznych. 

Czy można dostawać 80% zasiłku chorobowego i pójść na 20% do pracy w Polsce?

Niestety to obowiązuje tylko w Norwegii. Wtedy ma się ubezpieczenie norweskie a podejmując pracę w Polsce podlega się pod ZUS i wtedy NAV nie wypłaci chorobowego.

Czy mogę ubiegać się o refundację kosztów leczenia, jeśli chodziłem prywatnie do lekarza w Polsce?

Nie, prywatne wydatki na opiekę zdrowotną nie są refundowane. Refundacja obejmuje tylko świadczenia z publicznej opieki zdrowotnej, w przypadku osób zamieszkałych na stałe w Norwegii, które dostały zgodę na wykonanie zabiegu/operacji w innym kraju EOG.  

UWAGA! Jeśli masz dokument S1, to refundacja z Helfo w ogóle Cię nie obejmuje. S1 jest podstawą do ubezpieczenia.

Potrzebna pomoc psychiatry. Proszę nakierować mnie co zrobić w takim przypadku?

Jeśli to jest problem, który wymaga natychmiastowej interwencji i jest potrzebne zwolnienie lekarskie-najlepszą opcją będzie wizyta u legevakt. Jeśli tam dostanie zwolnienie lekarskie, to można porozmawiać z lekarzem w kwestii dalszego postępowania. Być może lekarz sam zaleci powrót do Polski i kontynuowanie leczenia w Polsce, ze względu na barierę językową. 

W jaki sposób mogę zgłosić nieobecność w pracy (egenmelding) ?

Na to nie ma reguły ustawowej. Każda firma ustala to indywidualnie i daje wytyczne pracownikowi albo w kontrakcie albo w informacjach dodatkowych. 

Emerytura w Norwegii

Jak długo należy pracować w Norwegii, by osiągnąć prawo do norweskiej emerytury?

Pięć lat – to wystarczający okres, aby ubiegać się o świadczenie o emeryturę w Norwegii. Należy jednak pamiętać, że okres minimalny zbierania składek emerytalnych nie zapewni nikomu wysokiej emerytury.

Jaką wysokość świadczenia mogę osiągnąć po przepracowaniu minimum pięciu lat w Norwegii?

Wszystko zależy od zgromadzonego kapitału składek na ubezpieczenia emerytalne, jednak po pięciu latach nie będą to duże kwoty. Emerytura w Norwegii wyliczana jest indywidualnie na podstawie zebranych punktów emerytalnych. Oszacowanie wysokości świadczenia jest możliwe po przeprowadzeniu kalkulacji emerytury.

Kiedy najlepiej składać wniosek o świadczenie emerytalne?

Wiek emerytalny w Norwegii szacuje się między 62, a 75 rokiem życia i to właśnie w tym przedziale wiekowym najlepiej jest ubiegać się o przyznanie świadczenia emerytalnego. Najkorzystniej złożyć wniosek po ukończeniu 67 lat – wtedy mamy prawo do wypłaty 100% świadczenia. Po 62 roku życia możemy starać się o częściową wypłatę emerytury w Norwegii: 20%, 40%, 50%, 60%, 80%, lecz aby ubiegać się o wcześniejszą emeryturę, należy mieć zgromadzony odpowiednio wysoki kapitał. Jeśli dana osoba nie przepracowała w Norwegii 40 lat, to w wielu wypadkach przejście na wcześniejszą emeryturę nie jest możliwe, bowiem wypracowany kapitał jest za niski. Chcąc wiedzieć, czy w twojej sytuacji wcześniejsze częściowe lub całościowe świadczenie będzie się należało, warto wykonać symulację. Przeprowadzanie symulacji związanej z emeryturą to jedna z proponowanych przez nasze biura usług.

Czy okres pięciu lat musi być przepracowany łącznie, czy może to być kilka osobnych okresów?

Może być on przerywany. Najważniejsze, by łącznie wyniósł pięć lat, ponieważ wtedy można już zacząć starać się o przyznanie świadczenia o emeryturę w Norwegii.

Czy prawo do świadczeń emerytalnych nabywa tylko osoba, która je wypracowała?

Tak. Aby otrzymywać emeryturę w Norwegii, trzeba być członkiem systemu ubezpieczeń społecznych przez co najmniej 5 lat, czyli mieć dochód  z pracy lub świadczeń, od jakiego odprowadzane są składki emerytalne.

Czy podobnie jak w Polsce, aby uzyskać pełną emeryturę, należy pracować 40 lat?

Tak. Aby uzyskać pełną emeryturę w Norwegii należy w niej przebywać i pracować przez minimum 40 lat. W momencie upłynięcia tego okresu możemy starać się o przyznanie pełnego świadczenia emerytalnego w wysokości określanej co roku w maju (obecnie – min. stawka to 166 242 NOK rocznie).

Czy można pracować w Norwegii podczas pobierania emerytury?

Jak najbardziej. W przypadku częściowej, jak i pełnej emerytury w Norwegii mamy prawo do zatrudnienia na pełen etat. Składki emerytalne są wtedy nadal pobierane z wynagrodzenia, co dodatkowo podwyższa kwotę przyszłej emerytury.

Czy mogę odzyskać składki emerytalne po wyjeździe z Norwegii?

Nie istnieje takie rozwiązanie. Uzbierane składki emerytalne w Norwegii zostaną albo wypłacone w wieku emerytalnym lub też mogą zostać przeniesione do Polski. Wszystko zależy od ilości zebranych punktów emerytalnych oraz lat pracy w Norwegii.

Czy mogę pobierać emeryturę mieszkając w Polsce?

Przeprowadzając się do kraju EOG lub innego kraju, z którym Norwegia zawarła umowę o ubezpieczeniu społecznym, możesz „zabrać ze sobą” emeryturę z Norwegii. W przypadku niektórych grup istnieją ograniczenia dotyczące prawa do emerytury za granicą. Dotyczy to osób ze statusem uchodźcy, mających emeryturę obliczoną na podstawie renty inwalidzkiej dla osób młodocianych.

Jakie świadczenia przysługiwać będą rodzinie po mojej śmierci?

Zasiłek pogrzebowy, renta rodzinna, odzyskanie składek z dodatkowych filarów emerytalnych, odzyskanie nadpłaconego podatku – we wszystkich tych kwestiach należy spełnić różne warunki 

Czy moją emeryturę dziedziczy współmałżonek?

Aby posiadać prawo do emerytury lub renty (w zależności od wieku) zmarły współmałżonek musi ostatnie pięć lat przed śmiercią być objęty ubezpieczeniem społecznym. 

Jakie sprawy powinien zamknąć pozostający przy życiu współmałżonek?

Należy poinformować urzędy o śmierci współmałżonka podając nowy adres do korespondencji, tak by każda niedokończona sprawa trafiła pod poprawny adres. Trzeba również zamknąć konta bankowe. 

Jak mogę zabezpieczyć rodzinę w przypadku mojej śmierci?

Należy pilnować okresu ubezpieczenia społecznego. Nie można dopuścić do sytuacji, by między przerwami w kontraktach nie zarejestrować się jako osoba bezrobotna. 

Czy muszę mieć meldunek w Norwegii, by otrzymać norweską emeryturę?

Nie ma obowiązku meldunku w Norwegii, by otrzymywać emeryturę.

Czy emeryci rozliczani są automatycznie?

Nie ma obowiązku rozliczenia w Polsce emeryt, który pobiera TYLKO polską emeryturę. W przypadku pobierania polskiej emerytury i innych świadczeń (emerytura z Norwegii, dodatkowy dochód z tytułu zatrudnienia), ma obowiązek rozliczenia.

Renty rodzinne / dziedziczenie świadczeń

Komu należy się renta rodzinna z Norwegii?

Współmałżonkowi (byłemu współmałżonki spełniającemu odpowiednie warunki), partnerowi, dzieciom .

Od jakich czynników uzależniona jest wysokość renty rodzinnej?

– wysokość wypracowanej emerytury przez zmarłego (oblicza się na podstawie okresu ubezpieczenia społecznego zmarłego) 

  – wysokość zarobków żyjącego współmałżonka.  

Do jakiego wieku przyznawana jest renta dzieciom?

Do  18 roku życia, do 20 roku życia (jeśli oboje rodziców nie żyje, nadal się uczy, a dochód nie przekracza  212 798 NOK rocznie), do 21 la (jeśli uczy się, a rodzic zmarł w wyniku wypadku przy pracy) 

Czy rodzina ma prawo do dziedziczenia składek z dodatkowego filaru emerytalnego?

Tak. Należy złożyć wcześniej odpowiednie dokumenty.  

Kto jeszcze ma prawo dziedziczyć składki?

Według kolejności, prawo do dziedziczenia w Norwegii obowiązuje:

1.    dzieci, które nie ukończyły 21 roku życia,

2.    współmałżonkowie,

3.    osoby dziedziczące.

Kto może starać się o zwrot kosztów pogrzebu (tzw. zasiłek pogrzebowy)

O zasiłek występuje osoba pokrywająca koszty pogrzebu. 

 

Samochód / motocykl w Norwegii

Czy mogę w Norwegii używać polskiego samochodu lub motocykla?

Tak, pod pewnymi warunkami. Aby pojazd zarejestrowany w Polsce mógł być użytkowany w Norwegii bez konieczności przerejestrowywania go na norweskie tablice i bez płacenia cła, użytkownik pojazdu musi mieć miejsce stałego zamieszkania poza Norwegią. W ten sposób można użytkować samochód w Norwegii maksymalnie 1 rok. Należy zawsze mieć przy sobie dokumenty takie jak: akt ślubu, stałe zameldowanie w Polsce, tymczasowa umowa o pracę, pozwolenie na pobyt i pracę aby okazać je w razie kontroli.

Istnieje możliwość przedłużenia tego okresu do maks. 2 latach w indywidualnych przypadkach.

Dodatkowo auto nie może służyć w Norwegii do celów zarobkowych.

Chcę zarejestrować norweski samochód w Polsce, jak to zrobić?

Najpierw należy wyrejestrować samochód w Norwegii (Vegvesen), a następnie zgłosić na granicy wywóz auta i podbić deklarację celną. Jest to procedura skomplikowana i wymagająca wykonania kilku różnych kroków. Po szczegóły zapraszamy na konsultację do jednego z naszych biur

Czy mogę używać w Norwegii zagranicznego prawa jazdy?

Tak. Prawo jazdy wydane w krajach EOG/UE uprawnia do prowadzenia samochodu w Norwegii.

Inne formalności w Norwegii

Czy w Norwegii jest odpowiednik polskiego NIP-u?

Polski NIP w Norwegii zastępuje tak zwany personnummer, czyli odpowiednik polskiego numeru PESEL.

Co to jest egenmelding?

Egenmelding, czyli oświadczenie własne, to stosowana w Norwegii forma zgłaszania pracodawcy niezdolności do pracy. Z reguły oświadczenie własne można wykorzystać maksymalnie na okres do 3 dni kalendarzowych, jeśli stan zdrowia się nie poprawia, należy udać się do lekarza w celu uzyskania zwolnienia. Oświadczenie własne można złożyć do czterech razy w ciągu 12 miesięcy.

Uprawnienia do przedłożenia oświadczenia własnego nabywasz po 2 miesiącach pracy u danego pracodawcy.

Czy mam obowiązek brania udziału w dugnad?

Dugnad, czyli prace społeczne wykonywane wspólnie na rzecz danej wspólnoty (klubu sportowego, wspólnoty mieszkaniowej itp.) to popularny w Norwegii sposób oszczędzania środków lub odkładania ich na dany cel. Zamiast oferować pieniądze na opłacenie danego projektu, grupa decyduje się wykonać go sama, dedykując swój czas i umiejętności. Dugnad polega na wspólnym, dobrowolnym wykonywaniu danej pracy (sprzedaży dóbr, pracach porządkowych, organizowaniu poczęstunku podczas imprezy sportowej lub kulturalnej itp.). Oprócz wymiaru ekonomicznego, ma wymiar społeczny – pozwala na lepsze poznanie się i zintegrowanie danej grupy. Nie istnieje prawny obowiązek uczestnictwa w takich akcjach, ale ich odmawianie traktowane jest jako niesolidarne z innymi członkami grupy. Może się zdarzyć, że w razie notorycznego odmawiania uczestnictwa w pracach społecznych dana wspólnota zdecyduje o obciążeniu osoby nieobecnej kosztami.

Biologiczny ojciec dziecka nie utrzymuje z synem kontaktu, wyraził zgodę w sądzie na wyjazd dziecka za granicę. Czy mogę sama zmienić dziecku nazwisko aby miał takie samo jak ja i mąż?

Nazwisko dziecka (przed ukończeniem 16 r.ż)  można zmienić wówczas jeśli ma Pani przyznaną pełną władzę rodzicielską nad dzieckiem. Jeśli nie -drugi biologiczny rodzić musi udzielić na to zgodę.

Mieszkam w Polsce, nie pracowałam nigdy w Norwegii i nie mam D-numeru. Chce w Norwegii kupić nieruchomość za gotówkę, czy mogę to zrobić bez numeru personalnego oraz bez konta bankowego w Norwegii? Czy posiadanie nieruchomości w Norwegii jest podstawą do starania się o numer personalny?

Podczas początkowego etapu kupna nieruchomości, w Norwegii tj. samych licytacji potrzebuje Pani tylko dokumentu ze zdjęciem, datą urodzenia, adresem itp. Ale przy finalizacji będzie Pani potrzebowała d-numeru. Wniosek o niego należy złożyć do Instytucji zajmującej się prowadzeniem ksiąg wieczystych. Ten numer będzie potrzebny po to żeby wpisać nieruchomość do księgi wieczystej.

Feriepenger

Jak oblicza się feriepenger?

Feriepenger to pieniądze, które już wcześniej pracodawca odkładał w imieniu
pracownika. Wynagrodzenie za czas urlopu gromadzone jest w ciągu roku
poprzedzającego wykorzystanie urlopu, na przykład na feriepenger płacone w roku
2022 pracowaliśmy w roku 2021. Wynagrodzenie za czas urlopu wynosi 10,2
procent podstawy zarobków. Dotyczy to tych osób, które mają 4 tygodnie wolnego.
Podstawa świadczenia urlopowego to cały dochód przed opodatkowaniem uzyskany
w poprzednim roku. Podstawa świadczenia urlopowego wynika z zestawienia
wynagrodzeń i potrąceń sporządzonego przez pracodawcę. Można ją znaleźć w
rocznych zestawieniach zarobków, które pracodawcy mają obowiązek nam przesyłać
na początku danego roku lub po zakończeniu stosunku pracy.

Osoby objęte układami zbiorowymi pracy mają więcej urlopu. Należy się im
dodatkowe cztery dni, czyli w praktyce mają prawo do niemal pięć tygodni urlopu w
całym roku. Z tego powodu ich feriepenger to 12 procent podstawy zarobków.

Czy każdy w Norwegii ma prawo do feriepenger?

Nie każdy jest uprawniony do pobierania wynagrodzenia urlopowego.
Feriepenger przysługują osobom zatrudnionym w firmach, poborowym, marynarzom i
rybakom uznawanym za pracowników. Z kolei osoby pracujące na własny rachunek,
freelancerzy, bezrobotni i samozatrudnieni rybacy nie są uprawnieni do pobierania
wynagrodzenia wakacyjnego.

Czy to prawda, że feriepenger jest nieopodatkowane?

Wynagrodzenie za czas urlopu podlega opodatkowaniu tak samo jak inne dochody i wlicza się do rocznego dochodu. Zazwyczaj odprowadzenie podatków od wynagrodzenia za czas urlopu jest rozłożone na inne miesiące w roku, więc podatek nie jest potrącany z wypłaty wynagrodzenia za czas urlopu. To stąd bierze się błędne przekonanie, iż wynagrodzenie urlopowe w ogóle nie jest opodatkowane.

Kiedy wypłacane jest feriepenger?

Generalnie kwota ta jest wypłacana jednorazowo przed rozpoczęciem urlopu. W
praktyce świadczenie urlopowe najczęściej wypłacane jest w czerwcu. Pracownik
zawsze może żądać wypłaty świadczenia najpóźniej na tydzień przed rozpoczęciem
zaplanowanego przez siebie i uzgodnionego wcześniej urlopu.
W przypadku, gdy pracownik ma nietypowy tryb pracy, nietypowy termin urlopu lub
bierze krótkie, ale częste urlopy ze względu na wyjazdy do kraju rodzinnego, warto, by od razu omówił z pracodawcą termin wypłaty feriepenger.
W przypadku zakończenia stosunku pracy świadczenie urlopowe zwykle zostaje
wypłacone razem z ostatnią wypłatą. Nie zawsze jednak tak się dzieje, niekiedy
pracodawca daje pracownikowi wybór, czy odebrać feriepenger z ostatnią wypłatą,
czy w przewidzianym normalnie terminie w kolejnym roku.

Co robić, gdy pracodawca odmawia wypłaty feriepenger?

Należy upomnieć się o wypłatę, najlepiej w formie pisemnej. Trzeba przypomnieć, że w przypadku spóźnienia, pracownikowi należą się również odsetki za zwłokę. Zwykle data wypłaty feriepenger jest zapisana w umowie o pracę. Jeżeli nie została ściśle określona w umowie, ale miesięczne pensje wpływają na konto regularnie tego samego dnia, ten dzień w odpowiednim miesiącu również można uznać za termin wypłaty feriepenger i od niego liczyć odsetki za zwłokę. W innym przypadku zasady obliczania odsetek od zaległości za świadczenie urlopowe określone są w ustawie o świadczeniu urlopowym.